اربعین امام حسین (ع) و جریان بازگشت اهل بیت به کربلا

از چهلمین روز شهادت امام حسین× در فرهنگ شیعه به عنوان «اربعین» یاد می شود و شیعیان و محبان اهل بیت‰ در این روز به زیارت آن حضرت می روند. نخستین کسی که در اربعین اول به زیارت سیدالشهداء× در کربلا رفت، جابر بن عبدالله انصاری بود؛ اما درباره بازگشت اهل بیت امام حسین× از شام به کربلا در روز اربعین گزارش روشنی وجود ندارد. مقاله حاضر به این پرسش پرداخته است که آیا اهل بیت سیدالشهداء× توانستند در اربعین اول به کربلا بروند یا خیر؟ در این باره بین علما و محققان به طور کلی دو دیدگاه شکل گرفته است: برخی آن را استبعاد کرده و حتی عملا ناممکن برشمرده اند؛ ولی برخی دیگر دلایل و شواهد متعددی بر امکان و وقوع آن اقامه کرده اند. نگارنده با مطالعه و بررسی منابع ذی ربط و با نقد و ارزیابی دلایل دو دیدگاه، به این نتیجه دست یافته است که هیچ یک از دو نظریه بازگشت و عدم بازگشت اهل بیت به کربلا از قطعیت برخوردار نیست؛ زیرا شواهد و قراین قابل توجهی به نفع هر دو نظریه وجود دارد؛ ولی درعین حال نظریه بازگشت اهل بیت به کربلا محتمل تر به نظر می رسد. این تحقیق با رویکرد تاریخی و روش «توصیفی - تحلیلی» انجام شده است.