آسیب شناسی برنامه های بازآفرینی شهری از منظر سلامت روانی: بررسی دیدگاه خبرگان

اهداف:

 موضوع سلامت و سلامت روانی، یکی از اهداف مستتر در رویکرد بازآفرینی شهری است که تاکنون کمتر مورد بحث قرار گرفته است. همچنین بازآفرینی شهری به شیوه ای که اکنون در کشور دنبال می شود، از نظر پشتیبانی از شاخص های سلامت روانی دارای اشکالات جدی است. از طرف دیگر، اثرات چنین پروژه هایی بر ابعاد مختلف سلامت روانی چندان شناخته شده نیست. لذا هدف از پژوهش حاضر، آسیب شناسی برنامه های بازآفرینی شهری در راستای پشتیبانی از شاخص های سلامت روانی بود.

روش شناسی:

 در این مطالعه، از روش پیمایشی بر اساس مصاحبه نیمه ساختاریافته و تکمیل پرسش نامه وزن دهی از خبرگان استفاده شد. نمونه گیری به روش گلوله برفی از 17 خبره در قالب سه گروه «پژوهشگران دانشگاهی»، «کارشناسان حوزه بازآفرینی شهری» و «مدیران نهادهای مدیریت شهری تهران» انجام شد و نتایج با استفاده از تکنیک کدگذاری باز و محوری تحلیل شد. سپس ابعاد اثرگذار بر سلامت روانی در پروژه های بازآفرینی شهری در قالب یک پرسش نامه 39سیوالی با استفاده از روش طیف اثرگذاری ارزیابی شد.

برنامه بازآفرینی شهری برای پشتیبانی از مولفه های سلامت روانی باید 8 ویژگی مثبت را ایجاد نموده و از 4 ویژگی منفی جلوگیری نماید. این ابعاد در واقع اثرات بیرونی پروژه ها هستند که می توانند در قالب تکنیک ارزیابی اثرات بعد روانی سلامت، مورد سنجش قرار گیرند. همچنین موانع دستیابی به برنامه بازآفرینی پشتیبان سلامت روانی، در سه حوزه «رویکردهای سیاست گذاری»، «فرآیند تهیه و اجرا» و «فرآیند نظارت و ارزیابی» قابل پیگیری است. بر اساس نتایج دیگر، پیامدهای منفی برنامه های فعلی بازآفرینی روی سلامت روانی بیشتر از پیامدهای مثبت آنها بوده که مهم ترین موارد «تبعیض و نابرابری» و «استرس و اضطراب» است.

برای ادغام هر چه بیشتر مولفه های سلامت روانی در بطن برنامه های بازآفرینی شهری، بایستی سازوکارهای مربوط به سیاست گذاری، تهیه، تصویب، اجرا و نظارت بر این برنامه ها تغییر یابند و مورد بازنگری اساسی قرار گیرند.