انگاره های معرفتی حقوق عمومی در نظریه عدالت قاضی عبدالجبارمعتزلی

با توجه به تحولات کارکردی نظام های حقوقی مدرن، امروزه پاره ای احکام اسلامی نظیر خمس و زکات و مساله مالیات یا مباحث مربوط به برابری حقوقی و حقوق زنان، مجادلاتی را خصوصا در مبانی معرفتی حقوق موجب شده اند. هدف از پژوهش حاضر طرح پیشنهادی است که بر اساس آن شاید بتوان از طریق بازسازی نگرش عقلانی در امور شرعی با رویکرد اعتزالی، سازگاری با استلزامات حقوقی در جوامع سیاسی معاصر را بیش از پیش فراهم آورد. نگارندگان در همین راستا با رویکردی توصیفی- تحلیلی به موضوعات «عقلانیت» و «اراده انسان» که در نظریه ی عدالت متکلم برجسته ی معتزلی، قاضی عبدالجبار نقش اساسی دارند، خواهند پرداخت. به نظر می رسد ازاین مدخل با تفسیری حقوقی از عناصر نظریه ی عدالت قاضی، راه برای زیست همساز احکام فقهی با قواعد عرفی نظام های حقوقی معاصر هموارتر خواهد شد.