بازنگری در فوران آوایی و جاذبه های شنیداری قرآن به مثابه معجزه

قرآن پژوهی مدرن با تاثر از مطالعات جدید کتاب مقدس، قرآن را «به مثابه یک متن» مینگرد و به تبع کنش های مومنانه نیز به رد شبهات مربوطه فروکاسته است. حال آنکه پیامبر اسلام هرگز مکتوبی دریافت نکرد، بلکه مامور بود آنچه شفاهی به او ابلاغ می شد به نظم و زیبایی برای قومش بخواند. «دوگانه استماع و انصات» که قرآن رسما به آن فرامی خواند، به شنیدن و اثرپذیری از تلاوت مربوط است و نفوس بسیاری که خود را به صوت قرآن گشوده اند، با استماع آن متاثر، متحول، مومن یا مدهوش شده و یا حتی جان باخته اند. با این همه مطالعات اعجاز بیانی حتی در قرون طلایی خود به وجوه نوشتاری قرآن نظر داشته و اهم وجوه اثربخشی قرآن، یعنی وجه زیباشناختی شنیداری و تاثیرگذاری آوایی آن در اهمال مانده است. پژوهش حاضر «اصالت و اولویت وجه شنیداری قرآن» را از سنت دینی نشان می دهد، از فوران آوایی که از استماع خاموش و متامل تلاوت های زیبا و معناگرا حاصل می شود، تحلیل زیباشناختی عرضه می کند و از تجارب مستمعان و اجراکنندگان تلاوت بر آن شاهد عملی می آورد. در نتیجه افزون بر یادآوری و بازخوانی این جاذبه های اعجازگون، آشکار می کند فروکاهش مطالعات قرآنی از «مجاهدت برای بسط و بارورکردن گونه های مشارکت با پیام الهی» که استماع و انصات برای حتی یک قطعه آن، در عمیق ترین لایه های فطری موثر می افتد- به مسیله سازی های بیمارگون و نزاع های شبه علمی بر سر تاریخ رسمی سازی متن مکتوب و اصالت نسخه موجود پیام الهی و امثال آن، که شاکله عمومی قرآن پژوهی معاصر است، تا چه پایه بی مایه و بی راهه است.