بررسی طرحواره های تصویری حسد و حسرت در بوستان سعدی

پژوهش حاضر پس از ارایه بحث های نظری در خصوص طرحواره های تصویری که در حوزه معناشناسی شناختی طرح می شود در پی یافتن پاسخ برای این پرسش است اصلی است که اولا سعدی از کدام طرحواره های تصویری در تبیین دو مقوله حسد و حسرت بهره جسته؛ ثانیا هدف وی از به کارگیری طرحواره های تصویری برای این دو رذیله اخلاقی چیست؟ این نوع بررسی نشان داد که شیخ شیراز در بوستان خویش، این دو صفت ناپسند اخلاقی را ذیل دو طرحواره حجمی و غیر حجمی و بعضا ترکیبی از طرحواره ها استفاده کرده است. بر این اساس، خصلت ناپسند حسد، موجب آفات و آثار منفی فراوانی برای شخص حسود می گردد که یکی از آن ها حسرت است. به همین دلیل است که در این پژوهش، روی این دو مقوله تاکید شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سعدی برای حسد، از دو طرحواره قدرتی و حجمی استفاده کرده . اما حسرت، در همه جای بوستان دارای طرحواره حجمی است. از نمودارهای آماری این مقاله، چنین برمی آید که بسامد طرحواره های حسرت از حسد بیشتر است. بنابراین سعدی بیش از این که بر قدرت حسد تاکید داشته باشد، به نتیجه آن؛ یعنی حسرت، توجه دارد. پس آدمی باید از حسد دوری کند تا گرفتار نتایج آن نشود. به عبارت دیگر، سعدی ضرورت دوری از حسد را با بیان نتایج ناگزیر آن تبیین می کند. روش پژوهش، تحلیلی توصیفی است. لازم به ذکر است که با این رویکرد خاص در خصوص بوستان، پژوهشی صورت نگرفته است.