تحلیل محتوای کتاب درسی آموزش مطالعات اجتماعی چهارم ابتدایی بر اساس اخلاق زیست محیطی اسلامی

اخلاق دارای گرایش های زیادی است و هر بخش از حیات آدمی بایدها و نبایدهایی را مطالبه می کند. یکی از اخلاق هایی که به آن تاکید شده است، اخلاق زیست محیطی می باشد. اخلاق زیست محیطی، یکی از شاخه های فلسفه کاربردی است که با ارزش ها، باورها و گرایش ها سروکار دارد و مسایل نوپدید یا حل نشده اخلاقی درزمینه محیط زیست را بررسی می کند. در اسلام، اخلاق زیست محیطی و حفظ محیط زیست مورد تاکید و توجه قرارگرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی ازنظر میزان توجه به مولفه های اخلاق زیست محیطی اسلامی و به منظور بهبود محتوای کتاب موردنظر بوده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شامل کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی سال تحصیلی 97-98 بوده که با توجه به ماهیت موضوع نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. واحد تحلیل، تصویر و جمله در واحد زمینه ی بند است. ابزار به کار گرفته شده در این پژوهش جدول مقوله بندی است که بر اساس مقیاس دینداری مربوط به پژوهش خدایاری فرد استخراج گردیده است و شامل 5 مولفه اخلاق زیست محیطی اسلامی می باشد. یافته های این پژوهش نشان داد که کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی اسلامی در این کتاب، 106 واحد بوده که در بعد متن، فراوانی مولفه های اخلاق زیست محیطی اسلامی 75 مورد و در بعد تصاویر 31 مورد بوده است. در این کتاب به ترتیب به مولفه های «بهره برداری بهینه از منابع» 65 مرتبه، «گسترش منابع طبیعی تجدیدپذیر» 20 مرتبه، مولفه «رعایت بهداشت محیط» 11 مرتبه، «پرهیز از آسیب زدن به محیط زیست» 9 مرتبه اشاره و به مولفه «تاکید بر دوری از اسراف» هیچ اشاره ای نشده است.