اجرای دستورات موقت دیوان بین المللی دادگستری با تاکید بر دستور موقت دیوان در پرونده نقض ادعایی عهدنامه مودت ایران-آمریکا(1955)

دستور موقت از جمله نهادهای حقوقی مشترک در حقوق داخلی و حقوق بین المللی است. دیوان بین المللی دادگستری بر اساس ماده 41 اساسنامه خود اختیار دارد تا برای حفظ حقوق طرفین و همچنین جلوگیری از وخامت اختلاف دستور موقت صادر کند. مقررات ذیربط حاکم بر اختیار و عملکرد دیوان در خصوص دستور موقت در اساسنامه و آیین دادرسی پیش بینی شده است. دیوان این عمل را قبل از صدور حکم نهایی در دعاوی ترافعی انجام می دهد. در همین راستا دیوان بین المللی دادگستری در مهرماه سال 1397به درخواست ایران برای صدور دستور موقت در قضیه نقض ادعایی عهدنامه مودت به اتفاق آرا رای مثبت داد و ایالات متحده آمریکا را ملزم نمود تا اقدامات لازم را در مورد صادرات آزاد به ایران در خصوص نیاز های انسان دوستانه اعم از دارویی، لوازم پزشکی و بهداشتی، محصولات کشاورزی و غذایی و قطعات یدکی و تجهیرات ضروری و خدمات برای ایمنی هواپیمایی کشوری اتخاذ کند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این سوال اصلی پرداخته است که آیا دستور موقت مزبور اجرا شده است یا خیر؟ بنا بر یافته های این تحقیق، ایالات متحد آمریکا دستور مزبور را اجرا نکرد و در همین راستا دیوان بین المللی دادگستری سازکار جدیدی را برای نظارت و گزارش دهی در مورد اجرای این دستور تشکیل داده است.