چالش های کاربرد هوش مصنوعی به عنوان قاضی در دادرسی های حقوقی

هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای انسان در قرن بیست و یکم، درحال گسترش سیطره خود در زمینه های علمی، فنی، صنعتی، هنری و... بوده و سایه خود را بر مشاغل مختلف در این عرصه ها می گستراند. عرصه حقوق و به طور خاص حوزه دادرسی و قضاوت نیز، با تردید و طمانینه، درحال تاثیرپذیری از این فناوری است. نوشتار حاضر بر آن است تا به تبیین چالش های به کارگیری این فناوری نوین به عنوان جایگزین قاضی دادگاه حقوقی بپردازد. به نظر می رسد که این فناوری، علی رغم تمام دستاوردهایی که داشته و فرصت هایی که می تواند برای دستگاه قضایی به همراه داشته باشد، در اموری هم چون استدلال حقوقی، رعایت بی طرفی و پذیرش عمومی، با چالش های جدی مواجه است. این پژوهش، با روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین کاستی های این فناوری نوین در عرصه قضاوت، این واقعیت را آشکار می سازد که هوش مصنوعی، با قابلیت های فعلی خود نمی تواند جایگزین کاملی برای منصب قضاوت تلقی شود و بهتر است، به عنوان وسیله ای در خدمت قضات درآمده و آنان را در رسیدگی و حل وفصل سریع تر و دقیق تر، اختلافات یاری دهد. این چالش ها در حقوق ایران که متاثر از انگاره های فقهی درخصوص شرایط قاضی بوده و در استخدام فناوری های نوینی نظیر هوش مصنوعی از روند فعلی در سایر نظام های حقوقی عقب تر است، مضاعف می باشد.