ویژگیهای سبکی جلد اول روایات داراب هرمزد، براساس نسخه خطی کتابخانه مجلس

 روایات زرتشتیان که حاوی مباحث فقهی و حقوقی دین زرتشت است، طی سالها توسط راویان مختلف از هند و ایران گردآوری شده و در مجموعه ای به نام مجموعه روایات زرتشتیان یا روایات داراب هرمزد تدوین شده است. از این کتاب چند نسخه در کتابخانه های هند و ایران موجود است. در این پژوهش نسخه کتابخانه مجلس ازجهت ویژگیهای ساختاری، فکری و ادبی بررسی شده است.

روش مطالعه:

 این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی با هدف شناخت ویژگیهای کتاب و نحوه تاثیر خط و زبان اوستایی، پهلوی، فارسی و عربی بر زبان و نگارش آن و همچنین محتوای روایات و سبک ادبی آن انجام گرفته است.

خط و زبان این کتاب اندکی متاثر از خط و زبان و سبک قرن دهم و کاربرد واژه های عربی و بیشتر متمایل به خط و زبان پهلوی و اوستایی و واژه های زرتشتی است. از جهت رسم‌الخط غلبه با پیوسته نویسی و از نظر واژه ، واژه های فارسی و زرتشتی قدیمی و زبان اوستایی غلبه دارد و در موارد بسیاری خط و زبان اوستا نیز مستقیما در آن به کار رفته است. دستخط کتاب نیز در جاهای مختلف متفاوت شده و در برخی صفحات نازیبا و بینظم است که نشان‌دهنده کاتبان متعدد و افزودن مطالب در زمانهای مختلف است. محتوای کتاب نیز شامل مباحث اعتقادی دین زرتشت است که ازطریق پرسش و پاسخ و توجه به روایات راویان مختلف از کتب معتبر نقل شده است. از نظر ادبی، سبک خاصی نمیتوان برای این کتاب درنظر گرفت؛ بدلیل اینکه روایات از منابع مختلف آورده شده است و مبنای زیباشناسی ندارد و ویژگیهای آن شامل جابجاییهای نحوی و حذف افعال و همچنین تکرار مکررات، اندکی تشبیه و تمثیل است. روایات منظوم نیز ویژگی شعری نداشته و از ساختار زیباشناسی و بدیعی برخوردار نیست.

 این کتاب بدلیل استفاده از روایتهای مختلف از منابع متفاوت و نقل از راویان متعدد، دارای خط و زبان متنوع است و نوشته یکدستی ندارد و مهمترین ویژگی آن سبک فکری است که ابعاد بسیاری از موازین دین زرتشت را با زبانهای مختلف بیان میکند.