شیمی کانی ها، دما- فشارسنجی، زمین شیمی و جایگاه زمین ساختی گدازه های آندزیتی ترشیری منطقه شورستان (غرب سربیشه)، خراسان جنوبی
در منطقه شورستان در 14 کیلومتری غرب شهرستان سربیشه در استان خراسان جنوبی، سنگ های آتشفشانی با ترکیب پیروکسن آندزیت متعلق به ایوسن- الیگوسن برون زد دارند. کانی های سازنده این سنگ ها شامل پلاژیوکلاز و پیروکسن هستند. گستره ترکیبی پلاژیوکلازها بینAb32 ، An68 تا Ab58، An42 تغییر کرده و از نوع آندزین تا لابرادوریت هستند. کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن به ترتیب دارای ترکیب اوژیت متمایل به دیوپسید و انستاتیت هستند. دمای تشکیل کلینوپیروکسن ها و ارتوپیروکسن های مورد بررسی، به ترتیب حدود 1175 و 1200 درجه سانتی گراد و فشار در زمان تبلور آنها (هر دو نوع) 2 تا 5 کیلوبار تعیین شد. داده های زمین شیمیایی سنگ کل نشان می دهد که گدازه های آندزیتی شورستان دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا بوده و میزان Mg# در آنها از 97/40 تا 97/60 متغیر است که بیانگر نقش اجزای گوشته در تشکیل آنهاست. این سنگ ها نشانه های تفریق شامل نسبت LREE/HREE (N(La/Yb)) بین 95/9 تا 42/12،LREE/MREE (N(La/Sm)) بین 53/3 تا 55/6 و نسبت MREE/HREE (N(Sm/Yb)) بین 89/1 تا 99/2 را نشان می دهند. نسبت های بالای Zr/Nb (22/9 تا 10/81)،Th/Nb (1/0 تا 79/68)، Th/Ta (7 تا 29/24) وNb/Ta (15/9 تا 66/69) همراه الگوی عناصرLIL ، احتمال درجات مختلف آلودگی- هضم پوسته ای ماگما در هنگام صعود به سطح زمین را تقویت می کند. سنگ های بررسی شده دارای نسبت های پایین Ce/Y(3/2 تا 48/44)، N(Tb/Yb) (1/1 تا 39/17)، Sm/Yb (2/1 تا 78/92) و الگوی نسبتا تختMREE-HREE هستند که ذوب گوشته لیتوسفری زیرقاره ای در قلمرو پایداری اسپینل و در عمق کمتر از 75 کیلومتر را تایید می کند.
-
سنگ نگاری، شیمی الیوین، زمین شیمی و خاستگاه بازالت های منطقه پدران (جنوب شرق بیرجند)
*، ملیحه نخعی
مجله بلور شناسی و کانی شناسی ایران، زمستان 1402 -
بررسی پهنه های اسکارنی، شیمی کانی ها و شرایط تشکیل اگزواسکارن کانسارآهن بیشه (جنوب بیرجند)
ملیحه نخعی*، سید احمد مظاهری، محمدحسن کریم پور،
مجله بلور شناسی و کانی شناسی ایران، بهار 1402