معرفه ماهیه المدعین الزائفین فی القرون الوسطی من تاریخ إیران (القرنان 4-9ق)
تحظی قضیه المدعین الزایفین وعلی وجه التحدید طبیعتهم باهمیه کبیره فی فهم تاریخ تطورات إیران. وفی هذا الإطار فان الدراسه هذه واعتمادا منها علی الاسلوب الوصفی التحلیلی وبإثارتها سوال جوهری مفاده ما هی طبیعه المدعین الزایفین للنبوه والإمامه والمهدویه فی القرون الوسطی لتاریخ إیران (القرن الرابع حتی التاسع للهجره)، وصلت إلی نتیجه تفید بان جغرافیه إیران المترامیه الاطراف فی القرون الوسطی الإسلامیه وعراق العرب وعراق العجم وخراسان الکبیر، کانت فی المقام الاول منشا المدعین الزایفین والداعمین لهم وهذا الامر یعود إلی الارضیه والظروف السیاسیه والاجتماعیه والاقتصادیه السایده علی تلک المناطق. ان المدعین الزایفین ینتمون إلی التجمعات الحضریه اولا ثم إلی التجمعات القرویه وذلک فی جانب اصلهم الاجتماعی، وهذا الامر یمکن تحلیله من منظار التعارض بین الاضلاع الثلاثه وهی المدینه والقریه والعشایر. اضف إلی هذا فان حکم النسیج القبایلی-العشایری للسلطه علی قسم کبیر من تاریخ تلک القرون کان بمقدوره ان یترک تاثیره علی طبیعه المدعین الحضریین والقرویین واتباعهم- إلی جانب الإمکانیات والقدرات الفکریه للتجمعات الحضریه والقرویه -. فی الجانب الطبقی والمهنی فان المدعین الزایفین کانوا ینتمون فی المقام الاول إلی العلماء وخاصه علماء الطوایف الدینیه ثم إلی الطبقات الاخری فی المجتمع مثل القضاه والحکام وکذلک بعض الطبقات العامه، وخرجوا من رحم تلک الطبقات. اما القاعده الاجتماعیه ولما کانت تمتلک القدرات العامه فإنها کانت تسیطر علی الامور والتوجیه الدینی والفکری للعامه والمجتمع الإیرانی فی القرون الوسطی من تاریخ إیران.
-
نقش حوادث جوی بر تحولات نظامی ایران سده های سوم و چهارم هجری
*، فاطمه زهرا گنجیان مشهدسرایی
نشریه مطالعات تاریخی جنگ، تابستان 1403 -
نگرش و بینش انتقادی ابن اثیر نسبت به عنصر ترک؛ دلائل و زمینه ها
*، رزا معماری
نشریه سخن تاریخ، زمستان 1402