بررسی تغییرات پراکنش ارتفاعی گونه ممرز تحت تاثیر تغییر اقلیم آینده در شمال ایران

اگرچه نگرانی هایی در مورد تاثیر تغییر اقلیم بر روی جنگل ها وجود دارد، اما اثر تغییرات اقلیمی آینده بر گونه های درختان در جنگل های هیرکانی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه ها معمولا منجر به جابه جایی گونه ها به ارتفاعات و عرض های جغرافیایی بالاتر می شود. گونه ممرز (Carpinus betulus) فراوان ترین گونه درختی در جنگل های هیرکانی است که در بخش زیادی از شمال ایران پراکنش دارد. در این مطالعه، تاثیر تغییر اقلیم بر تغییر ارتفاع از سطح دریای گونه ممرز با استفاده از مدل های پراکنش گونه ای برای حال حاضر، سال های 2050 و 2070 میلادی تحت سناریوهای مختلف تغییر اقلیمی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش به منظور ارزیابی عملکرد مدل های پراکنش گونه ای از آماره های مختلف شامل Sensitivity ،KAPPA ،AUC ،TSS و Specificity استفاده شد. بر اساس معیارهای ارزیابی مدل، مدل جنگل تصادفی کارایی بالاتری نسبت به سایر مدل ها در پراکنش گونه ممرز در شمال ایران داشت. پیش بینی آینده مدل های پراکنش گونه ای نشان داد تغییرات آب وهوایی تاثیر منفی در پراکنش ممرز خواهد داشت که باعث کاهش چشمگیر مناطق دارای پتانسیل حضور این گونه تحت سناریوهای RCP2.6 (خوش بینانه ترین سناریو) و RCP8.5 (بدبینانه ترین سناریو) در سال های 2050 و 2070 میلادی خواهد شد. نتایج نشان داد گونه ممرز در حال حاضر بیشترین پتانسیل حضور تا ارتفاع 1000 متر از سطح دریا را دارد ولی تا ارتفاع 2500 متر هم گسترش دارد و با تغییر اقلیم بیشترین پتانسیل حضور را در ارتفاع بیشتر از 1000 متر از سطح دریا خواهد داشت. اگرچه مکانیزم های بسیار پیچیده ای پراکنش گونه های درختی در مناطق کوهستانی را توجیه می کند، اما اقلیم یکی از مهم ترین این مکانیزم ها است و نتایج این پژوهش می تواند معیاری برای برنامه ریزی آینده در جنگل های هیرکانی باشد.