فراز و فرود فعالیت های جمعی قرآنی؛ توصیفات و تبیین های فعالان این عرصه

این مقاله وضعیت و سیر فعالیت های جمعی قرآنی را از دیدگاه فعالان این عرصه مورد مطالعه قرار داده است. هدف اصلی این اقدام بررسی تغییرات اجتماعی- فرهنگی و چگونگی تاثیر آن‏ها بر فعالیت‏های جمعی قرآنی است. برای پاسخ به این مهم از مفاهیم مرتبط با نظریات اوقات فراغت، جهانی شدن و دینداری بهره برده‏ایم. رویکرد پژوهشی در مقاله حاضر، از نوع کیفی می‏باشد و از روش نظریه داده ‏بنیاد (گراندد تیوری) برای تجزیه و تحلیل داده ‏ها بهره گرفته شده است. همچنین برای جمع ‏آوری داده ‏ها، تکنیک مصاحبه و مشاهده مشارکتی به کار برده شده است. مصاحبه شوندگان در این پژوهش 20 نفر، شامل فعالان کنونی و سابق قرآنی بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده‏اند. از دیدگاه فعالان این عرصه، فعالیت‏های جمعی قرآنی خودجوش در ایران از دهه 1370 تاکنون رو به کاهش بوده است. بر اساس یافته ‏های پژوهش، زمینه‏ های کاهش فعالیت های جمعی قرآنی متاثر از: اولویت یابی مسایل اقتصادی برای خانواده ‏ها و جامعه، رجحان یابی آموختن مهارت‏هایی نظیر زبان انگلیسی و ورزش حرفه ای که به نوعی زمینه کسب موفقیت های اقتصادی قلمداد می شوند، و سرانجام بروز بستر‏های فراغتی نوین فردگرایانه میان فرزندان بوده است. همچنین در مورد شرایط مداخله ‏گر در این پدیده می توان به چالش سیاست گذاری، عدم توجه به تبلیغ و ترویج، ناکافی بودن حمایت‏ها، نبود نگرش راهبردی در رسانه ‏های قرآنی و فرافکنی چالش ‏های سیاسی و حکومتی به این فعالیت ها اشاره کرد. در نهایت، مجموعه عوامل مذکور پیامدهایی را به دنبال داشته که کاهش منزلت فعالان قرآنی، تنزل گرایش مردم به برپایی این فعالیت ها و افزایش ساختارهای اداری مرتبط مهمترین آنهاست.