درآمدی بر شناسایی پراکنش توسعه یافتگی در افغانستان با کمک تکنیک تاپسیس اقلیدسی

یکی از مسایل مهم کشور افغانستان پراکنش نابرابر توسعه یافتگی در بین ولایات مختلف افغانستان است. توسعه یافتگی بر اساس معیارهای مختلفی مانند سطح درآمد، سطح سواد و تحصیلات، بهداشت، زیرساخت های فیزیکی و ارتباطی و غیره قابل سنجش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اختلاف سطح توسعه یافتگی در کشور افغانستان برای دو مقطع زمانی 1394 و 1398 انجام شد. برای این منظور، رویکرد سه مرحله ای شامل انتخاب شاخص های توسعه، محاسبه درجه توسعه یافتگی ولایات و تجزیه و تحلیل تغییرات منطقه ای با استفاده از تکنیک تاپسیس اقلیدسی استفاده شد. نتایج نشان می دهد؛ 1) ولایت کابل در هر دو مقطع زمانی در رتبه نخست توسعه یافتگی قرار گرفته است. 2) درجه توسعه یافتگی کابل در سال 1398 نسبت به 1394 با کاهش مواجه بوده است و از عدد یک به مقدار 5280/0 رسیده است. کاهش درجه توسعه یافتگی در سایر ولایات افغانستان نیز به غیر از ولایت کندز، هرات و هلمند، رخ داده است. 3) به طور کلی می توان گفت، وضعیت توسعه یافتگی این کشور بهبود نیافته است. چرا که میانگین توسعه یافتگی ولایات افغانستان در مقطع سال 1398 نسبت به سال 1394 افزایش نیافته و انحراف معیار توسعه یافتگی این کشور نیز کاهش نیافته است. 4) شکاف بین پیشرفته ترین و عقب مانده ترین ولایات بیشتر شده است.