سنجش آسیب پذیری لرزه ای شهری (مطالعه موردی شهر اردبیل)

مقدمه و هدف پژوهش: 

نخستین گام برای کاهش مخاطرات لرزه ای به عنوان شناخته شده ترین بلایای طبیعی، شامل درک خطر و سنجش و ارزیابی راهبردهای احتمالی، برای کاهش آن است. هدف اصلی این پژوهش سنجش آسیب پذیری شهر اردبیل در مقابل خطرپذیری لرزه ای است. قلمرو جغرافیایی پژوهش، مناطق پنجگانه شهر اردبیل می باشد.

روش پژوهش: 

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و روش اجرای آن توصیفی تحلیلی است. بطوریکه برای واکاوی داده ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت وزن دهی چهار معیار در قالب 19 زیرمعیار استفاده شده است. با ترکیب لایه های اطلاعاتی در نرم افزار Arc GIS و با تلفیق نقشه معیارهای مورد بررسی، نقشه پهنه های آسیب پذیری تهیه و طبقه بندی شده است.

یافته ها حاکی از اهمیت بالای معیار برنامه ریزی با 13 زیرمعیار و وزن کلی 480/0 و زیرمعیار کاربری اراضی با وزن کلی 072/0 در آسیب پذیری شهر اردبیل می باشد. معیار سازه ای با چهار زیرمعیار کیفیت، قدمت، تعداد طبقات و گونه شناسی سازه ای با وزن 408/0 و معیار طبیعی با دو زیرمعیار گسل و شیب زمین با وزن 035/0 در آسیب پذیری لرزه ای شهر اردبیل نقش دارند.

نتایج نشان داد که بخش های شمال، شمال باختری، خاوری و مرکز شهر اردبیل آسیب پذیرترین محدوده ها در برابر خطر زمین لرزه می باشند و جنوب شهر نیز مقاوم ترین محدوده محسوب می گردد. نتایج تحلیل آسیب پذیری فضاهای شهر اردبیل، نشان می دهد که حدود 30 درصد از فضاهای شهری در برابر خطر زمین لرزه آسیب پذیری متوسط به بالا و حدود 50 درصد در معرض آسیب پذیری بالا قرار دارند و ساختار کالبدی مناسب و موزونی را برای مدیریت بحران ناشی از لرزه خیزی شهری ارایه نمی کنند.