ارزیابی سمیت و خطر سلامت مرتبط با عناصر بالقوه سمی (روی، سرب، کادمیم و کروم) خاک حاشیه جاده ‏‏ای شهر همدان

حمل و نقل جاده ‏ای به یکی از منابع اصلی آلودگی فلزی تبدیل شده است که می‏ تواند بر خاک های کنار جاده ها تاثیر بگذارد. از این رو، در پژوهش حاضر، به‏ منظور ارزیابی خطر سمیت و سلامت مرتبط با عناصر بالقوه سمی (روی، سرب، کادمیم و کروم) خاک حاشیه جاده ای شهر همدان، پس از برداشت 63 نمونه خاک سطحی در طول 700 متر از یک قطعه 9 کیلومتری از جاده‏ های گلتپه، رزن و کرمانشاه در سال 1398 و آماده سازی و هضم اسیدی نمونه‏ ها در آزمایشگاه، محتوی عناصر در آن ها به روش طیف سنجی نوری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) خوانده شد. نتایج محاسبه شاخص جامع آلودگی نمرو (NIPI) نشان داد که آلودگی عناصر روی، سرب، کادمیم و کروم در ایستگاه‎ های با جحم ترافیک زیاد (رزن و کرمانشاه) "شدید" و بیان ‏گر تاثیر ورودی های انسانی به ویژه با منشا ترافیک بوده است. همچنین، میانگین مقادیر شاخص‏ خطر سمیت بوم شناختی (TRI) عناصر در نمونه‏ های خاک بیان گر عدم سمیت بود. نتایج حاصل از ارزیابی خطر سلامتی نشان داد که در همه ایستگاه های نمونه برداری مقادیر شاخص خطر تجمعی غیرسرطان‏ زایی (HI) عناصر مورد مطالعه برای هر دو گروه کودک و بزرگسال در طبقه "خطر کم" قرار داشت. از طرفی، خطر سرطان زایی (CR) کروم در هر دو رده سنی در سطح قابل ‏تحمل بود، در حالی‏ که، سرب و کادمیم خطر سرطان زایی قابل توجهی نداشتند. در مجموع، به‏‏ منظور حفظ سلامت محیط و انسان نسبت به پایش منظم محتوی عناصر بالقوه سمی و ارزیابی مخاطره سلامت خاک های آلوده به فلزات سنگین توصیه می شود.