فهرست مطالب
فصلنامه محیط شناسی
سال پنجاهم شماره 3 (پیاپی 110، پاییز 1403)
- تاریخ انتشار: 1403/09/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 263-280
سیل یکی از متداول ترین و پرهزینه ترین بلایای طبیعی است که باعث ایجاد مشکلات شدید در بین مردم و خسارات اقتصادی شدید می شود. این مخاطره به عنوان یک نگرانی جهانی مطرح بوده است و ایران هم جزء چندین کشور در جهان است که با مشکلات شدید سیل در نواحی شهری و روستایی مواجه است. حفاظت از جان و مال افراد در مقابل مخاطره سیل وظیفه ای عمومی است که بر عهده دولت ها می باشد و همه کشورها برای مدیریت سیل و حفاظت از بستر رودخانه قوانین خاصی وضع کرده اند. هدف این پژوهش تعیین حد سیل راه و حاشیه سیل رودخانه دینور با استفاده از مدل یک بعدی HEC-RAS است. در مطالعه حاضر از مدل هیدرودینامیکی یک بعدی HEC-RAS ورژن (6/1) استفاده شده است و از طریق الحاق HEC-GEORAS در محیط GIS پردازش داده های ژئومتری انجام شد. جهت برآورد دبی پیک لحظه ای با استفاده از نرم افزار Hyfranدبی پیک لحظه ای محاسبه و پهنه سیلاب با دوره بازگشت های مختلف شبیه سازی شده است و سپس بر اساس 130 مقطع عرضی، پهنه مجاور رودخانه با توجه به افزایش تراز سیلاب 100 ساله به اندازه یک فوت دشت سیلابی به دو قسمت سیل راه و حاشیه سیلاب تقسیم بندی شده است در تعیین حد سیل راه از روش چهار (کاربر افزایش سطح آب هدف را مشخص می کند) استفاده شده است. نتایج حاصل این پژوهش نشان می دهد که در بازه اول حد سیل راه منطبق بر تراس های قدیمی رودخانه دینور بوده است. در بازه های دوم و سوم رودخانه دینور به دلیل کاهش محدودیت توپوگرافی، حد سیل راه گسترش پیدا کرده و در بازه دوم به حدود متوسط 300 متر و در بازه سوم تا 500 متر رسیده است.
کلیدواژگان: پهنه بندی سیلاب، حاشیه سیل، رودخانه دینور، سیل راه -
صفحات 281-292باغستان سنتی اطراف شهر قزوین به عنوان یک میراث فرهنگی و اجتماعی، نقش بسزایی در پایداری محیط زیستی و اقتصادی شهر دارد. تغییر کاربری و کاهش سطح باغستان در اطراف شهر می تواند توازن انرژی و آبی را که بین محدوده های شهری و غیرشهری وجود دارد، بهم زند. از طرفی باغستان به عنوان مخازن تغذیه مصنوعی آبخوان دشت قزوین محسوب شده و به حفظ پایداری سطح آب زیرزمینی کمک می کند. با توجه به اهمیت زیاد اکوسیستم باغستان برای شهر قزوین، لازم است روند تغییرات کاربری و مساحت آن مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش مساحت باغستان به کمک روش طبقه بندی نظارت شده جنگل تصادفی و با استفاده از تصاویر سنجنده MSI برآورد شد. سپس روند تغییرات سطح باغستان طی سالهای اخیر (2016 تا 2022 میلادی) مقایسه شد. همچنین نتایج سری زمانی تصاویر در دسترس برای دو سناریوی مختلف بررسی شد. در سناریوی اول مساحت کل باغستان بدون در نظر گرفتن تراکم درختان برآورد شد و در سناریوی دوم مساحت فعال باغستان با حذف بخش هایی که تراکم درختان کمی داشتند، بررسی شد. میانگین سطح کل و سطح فعال باغستان به ترتیب 2613 و 2203 هکتار بدست آمد. نتایج نشان داد حدود 15.7 درصد از باغستان که معادل 410 هکتار می باشد، یا فاقد درخت است و یا تراکم درخت بسیار کمی دارد. این گستره از باغستان یا تغییر کاربری داشته است و یا بیشترین تهدید در مقابل تغییر کاربری را دارد و لازم است برای حفظ تعادل محیط زیستی منطقه، مورد توجه بیشتری قرار گیرد.کلیدواژگان: ضریب کاپا، طبقه بندی نظارت شده، EVI، LAI، NDVI
-
صفحات 293-310امروزه آلودگی محیط زیست یکی از مشکلات اساسی در بسیاری از کشورها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه و دارای منابع طبیعی محسوب می شود. بنابراین شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آلودگی در این کشورها از اهمیت خاصی برخوردار است. در بسیاری از مطالعات از منحنی محیط زیستی کوزنتس برای بررسی عوامل موثر بر آلودگی استفاده شده است. در این فرضیه انتشار آلودگی تابعی از درآمد سرانه به عنوان سطح توسعه یافتگی مطرح می شود. این مطالعه با در نظر گرفتن چارچوب نظریه کوزنتس و لحاظ کردن عوامل نهادی و بخش سایه در پی یافتن پاسخ مناسب برای این پرسش است که اقتصاد سایه در کنار عوامل نهادی چه تاثیری بر آلودگی محیط زیست در گروه کشورهای منتخب حوزه خلیج فارس دارد. در این پژوهش از متغیرهای حاکمیت قوانین، کنترل فساد و ثبات سیاسی به عنوان عوامل نهادی استفاده شده است. با استفاده از تکنیک داده های تابلویی در چارچوب منحنی کوزنتس محیط زیستی طی سال های 2009 تا 2020 نتایج نشان داده است که اقتصاد سایه تاثیر مثبت و معناداری بر آلودگی محیط زیست دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که تاثیر ثبات سیاسی و حاکمیت قوانین بر آلودگی محیط زیست منفی و معنادار بوده است، در حالی که کنترل فساد تاثیر مثبت و معناداری بر آلودگی محیط زیست داشته است. همچنین نتایج تاییدکننده ی فرضیه کوزنتس برای کشورهای منتخب حوزه خلیج فارس است.کلیدواژگان: آلودگی محیط زیست، اقتصاد سایه، ثبات سیاسی، فساد، حاکمیت قوانین
-
صفحات 311-324یکی از مهم ترین مراجع تولید دانش محیط زیستی ، مراکز آموزشی از جمله دانشگاه ها می باشند. دانشجویان به عنوان قشر تاثیرگذار و آگاهی دهنده شناخته می شوند و شناسایی و تبیین وضعیت موجود نگرش های محیط زیستی آنان گام نخست در تربیت و آموزش نیروی انسانی متخصص با رویکرد محیط زیستی است. لذا پژوهش حاضر باهدف مدل سازی نقش منابع اطلاعاتی و دانش در نگرش محیط زیستی دانشجویان علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام گردید. این تحقیق، از نوع توصیفی - همبستگی بوده و جامعه آماری آن شامل دانشجویان کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به تعداد 1753 نفر است. روش نمونه گیری طبقه ای - تصادفی با انتساب متناسب در مقطع تحصیلی (کارشناسی، ارشد و دکتری)، موردمطالعه انتخاب شدند و اطلاعات از طریق 161 پرسش نامه جمع آوری شد؛ و برای پردازش داده ها از آزمون های آماری ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل مسیر (مدل سازی معادلات ساختاری) استفاده شد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که متغیرهای منابع اطلاعاتی و دانش پاسخگویان 61 درصد از تغییرات در متغیر نگرش محیط زیستی دانشجویان کشاورزی را پیش بینی کردند. با توجه به نقشی که منابع اطلاعاتی و دانش می تواند در بروز نگرش های محیط زیستی دانشجویان کشاورزی داشته باشند، باید زمینه های لازم جهت افزایش دانش و اطلاعات آنها در خصوص محیط زیست از طریق نهاد های اجتماعی مانند خانواده، رسانه های جمعی (فضای مجازی، اینترنت و غیره...) و همچنین تشویق حرکت ها و فعالیت های جمعی با موضوع حفظ محیط زیست و برگزار کردن همایش ها و سمینارهای علمی و عمومی در دانشگاه فراهم شود، تا نگرش محیط زیستی مساعدتی در بین دانشجویان به عنوان منابع انسانی جامعه به وجود آید.کلیدواژگان: نگرش محیط زیستی، آموزش محیط زیستی، دانشجویان، معادلات ساختاری
-
صفحات 325-347
امروزه، پویایی و تحرک فضاهای شهری رنگ باخته و شهر به کالبدی بی جان و غیر قابل تعامل تبدیل شده است. از این رو طراحان، طرح های متعددی برای ایجاد پویایی در فضاهای شهری ارائه نموده اند که عاری از چالش نبوده است. در میان اندام های شهری، میدان یکی از آماده ترین بسترها برای مطالعه و بررسی سطح پویایی شهر به حساب می آید که با ایجاد و تداوم پیوند انسان با محیط، سهم به سزایی در شکل گیری فرایندهای اجتماعی دارند. این پژوهش با هدف شناسایی نقش پیکره بندی فضایی شهری در سطح اجتماع پذیری و انسجام اجتماعی بافت شهری شکل گرفت و به دنبال پاسخ به این سوال بود که آیا کالبد بر اجتماع پذیری فضای شهری و به تبع آن افزایش سطح تعاملات شهروندان و پویایی فضا تاثیرگذار است؟ به واسطه نقش متمایز میدان در امکان ایجاد و افزایش تعاملات اجتماعی، به عنوان یکی از پویاترین فضاهای شهری، این پژوهش به طور خاص برای نمونه موردی به میدان هفت تیر متمرکز است و به کمک ابزارهای تحلیلی مبتنی بر منطق نحوفضا، به مقایسه ویژگی های پیکره بندی میان دو گونه طراحی کالبدی و سطح اجتماع پذیری آن ها پرداخت. تحلیل ها نشان داد که ایجاد تغییرات اندک در راستای تقویت پیاده مداری فضاهای شهری، تکنیکی موثر در بهینه سازی سازمان فضایی میدان از منظر تقویت سطح اجتماع پذیری فضای شهری است. نتایج مقایسه وضعیت فعلی و طرح پیشنهادی برای میدان هفت تیر مشخص ساخت که فضاهایی با امکان دسترسی بالا، افزایش شاخص همبستگی محلی را در پی داشته که موثرترین مولفه در فراهمسازی زمینه مناسب تعاملات اجتماعی در محیط زیست شهری است.
کلیدواژگان: اجتماع پذیری، پویایی، تحلیل کالبدی- اجتماعی، میدان هفت تیر، نحوفضا -
صفحات 349-369
بهره مندی از محیط زیست مطلوب، سازگاری توسعه با محیط زیست و تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی از مهمترین ماموریت های سند چشم انداز 1404 می باشد. در این راستا، ارزیابی برنامه های پنجساله سند چشم انداز 1404 می تواند به تحقق ماموریت های محیط زیستی کشور کمک کند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی و اولویت بندی برنامه های توسعه سند چشم انداز 1404 از منظر محیط زیستی می باشد. اطلاعات مورد نیاز از مرکز سیاست و قانون محیط زیستی دانشگاه ییل و مرکز شبکه بین المللی اطلاعات علوم زمین دانشگاه کلمبیا در بازه زمانی 2022-2005 استخراج گردید. به منظور بررسی عملکرد محیط زیستی از روش تحلیل سلسله مراتبی با تجمیع 32 شاخص شامل سه زیرمعیار سطح یک تغییرات اقلیم با وزن 0.38، احیا اکوسیستم با وزن 0.42 و بهداشت محیط با وزن 0.2 استفاده گردید. همچنین فاصله مقدار هر زیرشاخص محیط زیستی در هر برنامه توسعه با اهداف خوب و بد هر شاخص مورد بررسی قرار گرفت و در سه وضعیت نرمال، نامناسب و بحرانی ارائه گردید. بر اساس نتایج، برنامه ششم توسعه با نمره 0.363 رتبه اول، برنامه چهارم توسعه با نمره 0.341 رتبه دوم و برنامه پنجم توسعه با نمره 0.296 رتبه سوم را داشته است. همچنین، برنامه چهارم در 5 شاخص، برنامه پنجم در 7 شاخص و برنامه ششم در 13 شاخص رتبه اول را داشته اند. به طور کلی برنامه ششم توسعه عملکرد بهتری در حفاظت از محیط زیست داشته است. علی رغم تاکید سند چشم انداز توسعه 1404 ایران بر بهبود محیط زیست، ایران در اکثر زیرشاخص های عملکرد محیط زیستی وضعیت نگران کننده ای دارد که لازم است در برنامه های توسعه آتی مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان: برنامه های پنج ساله توسعه، تکنیک تصمیم چندمعیاره، روش تحلیل سلسله مراتبی، شاخص عملکرد محیط زیستی -
صفحات 371-390آلودگی هوا یکی از مهم ترین مسائل زیست محیطی است. زیرا قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا به طور گسترده با مشکلات سلامتی مرتبط است. این مطالعه با هدف بررسی الگوی قطبی آلودگی هوا بر اساس عوامل هواشناختی در نوار ساحلی استان مازندران صورت گرفت. از داده های غلظت SO2، CO، NO2، O3 سنجنده TROPOMI و متغیرهای هواشناسی (سرعت و جهت باد) در دوره 2022-2018 بهره گرفته شد. نمودارهای سری زمانی، گلباد، گلغبار و قطبی دو متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها و شناسایی منابع انتشار استفاده شد. بررسی الگوی تغییرات زمانی نشان داد در اکثر ایستگاه ها بیشترین مقدار SO2، CO و NO2 مربوط به سال 2021 و O3 مربوط به سال 2019 است. نتایج بررسی در مقیاس سالانه گلباد و گلغبار نشان داد جهت باد غالب غلظت آلاینده ها در ایستگاه امیرآباد و بابلسر هم جهت سرعت باد است، درحالی که ایستگاه رامسر و نوشهر جهت سرعت باد با جهت غلظت آلاینده ها متفاوت است. اما الگوی قطبی موجود در گلباد و گلغبار دو متغیره فصلی نشان داد جهت سرعت باد و آلاینده با هم متفاوت است به طوری که بیشترین مقدار غلظت هر یک از آلاینده ها در سرعت باد پایین اتفاق افتاده است. همچنین نتایج نشان داد مناطقی که در شرق نوار ساحلی مازندران هستند به دلیل شرایط آب و هوایی، صنایع بیشتر، تردد وسایل نقلیه، نیروگاه شهید سلیمی، تالاب میانکاله و سوزاندن بقایای گیاهی دارای آلودگی هوای بیشتری نسبت به غرب منطقه مورد مطالعه هستند. لذا ارائه تحلیل بصری قطبی جهت مدیریت آلودگی بسیار کارآمد خواهد بود.کلیدواژگان: آلاینده، نمودار قطبی دو متغیره، GEE، NO2
-
Pages 263-280
Flooding is one of the most destructive natural disasters that causes loss of life and financial problems in urban and rural areas. In addition, this risk is a concern worldwide, and Iran, like many countries, faces flooding problems in urban and rural areas. Protecting people's lives and property from floods is a duty assigned to governments, and countries have enacted specific laws to manage floods and protect riverbeds and riverbanks. This research aims to determine the flood limit and flood margin of the Dinevar River using the one-dimensional HEC-RAS model. First, geometric data was prepared with the help of HEC-GEORAS extension in GIS software. To estimate the instantaneous peak discharge, the instantaneous peak discharge was calculated using the Hyfran software and the flood zone was simulated with different return periods. Then, based on 130 cross-sections, the area adjacent to the river was divided into two parts: the floodway and flood fringe zones, based on the 100-year flood level increase of 1 foot. Method 4 (the user specifies target water level increase) was used to determine the floodplain limit. The results of this study showed that in the first reach, the floodplain limit coincided with the old terraces of the Dinevar River. In the second and third reaches of the Dinevar River, due to the reduction of topographic restrictions, the riverbed has expanded and reached to an average of 300 and 500 meters in the second and third reaches respectively.
Keywords: Dinevar River, Floodway, Flood Fringe, Flood Risk, Flood Zoning -
Pages 281-292The traditional orchards surrounding the city of Qazvin, as a cultural and social heritage, play a vital role in the city's environmental and economic sustainability. Land use changes could affect the energy and water balance of urban and non-urban areas. Destroying traditional orchards could lead to environmental problems such as increased flood intensity and heat-trapping in urban areas. The orchards also act as artificial reservoirs for the Qazvin Plain aquifer, contributing to the sustainability of the groundwater level. Given the significance of the orchard’s ecosystem for Qazvin, it is essential to examine the trend of changes in land use and its area. This study estimated the orchards' area using supervised classification of random forest and MSI sensor images, comparing the trend of changes from 2016 to 2022. Also, a temporal series of accessible images have been processed for two scenarios. In the first scenario, the total orchards' area was estimated without considering tree density, but the second scenario investigated the active area of orchards concerning tree density. The average of the total area and active area of orchards were found to be 2613 and 2203 hectares, respectively. The results demonstrated that about 15.7% of the orchards, equivalent to 410 hectares, either lost trees or had very low tree density, indicating a need for more attention to maintain the environmental balance of the regionKeywords: EVI, Kappa Coefficient, LAI, NDVI, Supervised Classification
-
Pages 293-310Today, environmental pollution is one of the basic problems in many countries, especially in developing countries that possess natural resources. Therefore, identifying factors affecting pollution in these countries has particular importance. In many studies, the Environmental Kuznets Curve has been used to investigate the factors affecting pollution. In this hypothesis, the emission of pollution is a function of per capita income as the level of development. This study, taking into account the framework of Kuznets theory and considering institutional factors and the shadow sector, seeks to find a suitable answer to the question of what effect the shadow economy has on environmental pollution in the group of selected countries of the Persian Gulf, along with institutional factors. In this study, the variables of rule of law, corruption control and political stability have been applied as institutional factors. Using the panel data technique in the framework of the Environmental Kuznets Curve during the years 2009 to 2020, the results have shown that the shadow economy has a positive and significant effect on environmental pollution. Also, the results indicate that the effect of political stability and the rule of law on environmental pollution was negative and significant, while corruption control had a positive and significant effect on environmental pollution. In addition, the findings confirm the Kuznets hypothesis for the selected countries of the Persian GulfIn this research, the variables of rule of law, corruption control and political stability have been used as institutional factors. Using the panel data technique in the framework of the environmental Kuznets curve during the years 2009 to 2020, the results have shown that the shadow economy has a positive and significant effect on environmental pollution. Also, the results indicate that the effect of political stability and rule of law on environmental pollution was negative and significant, while corruption control had a positive and significant effect on environmental pollution. Also, the results confirm the Kuznets hypothesis for the selected countries of the Persian Gulf..Keywords: Corruption, Environmental Pollution, Political Stability, Rule Of Law, Shadow Economy
-
Pages 311-324Educational institutions, including universities, play a significant role in generating environmental knowledge. Students are regarded as influential and informed individuals, and identifying and explaining their existing environmental attitudes is the first step in training and educating specialized human resources with environmental views. Therefore, the present research aimed to model the influence of information sources and knowledge on the environmental attitude of students studying at the Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan. This research was of a descriptive-correlation type. The statistical population of this research includes 1753 agricultural students of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan. Stratified random sampling method with proportional assignment in the educational level (bachelor's, master's and doctoral), the study subjects were selected and information was collected through 161 questionnaires. Statistical tests of Spearman's correlation coefficient and path analysis (structural equation modeling) were used for data processing. The results of structural equation modeling showed that the variables of information sources and knowledge predicted 61% of the changes in the environmental attitude of agricultural students. Given the potential role of information sources and knowledge in shaping the environmental attitudes of agricultural students, it is essential to establish the necessary foundations for increasing their environmental knowledge and awareness through social institutions such as family, mass media (including virtual platforms, the internet, etc.), and by encouraging collective movements and activities focused on environmental conservation. Hosting scientific and public events like conferences and seminars at universities should be facilitated to promote a conducive environmental attitude among students as valuable human resources in societyKeywords: Environmental Attitude, Environmental Education, Students, Structural Equations
-
Pages 325-347
In today's urban environments, maintaining dynamism and engagement poses significant challenges, leading cities to become static and unresponsive. Designers have proposed various initiatives, with a particular focus on squares as pivotal components shaping social processes through human-environment interaction. This study aims to identify the role of urban spatial configuration in fostering sociability, social receptivity, and cohesion within the urban fabric, specifically examining how urban form influences social interaction and space dynamics. Squares typically serve as focal points due to their significance in facilitating social interactions. Therefore, this study zeroes in on Haft-tir Square in Tehran as a case study. Employing the Space Syntax method for analyzing spatial configuration, the study compares social receptivity levels between two urban design layouts. Findings reveal that even minor alterations aimed at enhancing pedestrian-friendly environments significantly optimize spatial organization, thereby strengthening social receptivity in urban squares. A comparison between the current state of Haft-tir Square and its proposed redesign highlights improvements in accessibility, crucial for fostering social interactions. Overall, this research underscores the importance of spatial arrangement and design in creating accessible spaces, enhancing transportation efficiency, mitigating traffic congestion, and promoting equal opportunities for social interactions within urban squares. Implementing physical strategies to pedestrianize urban areas plays a pivotal role in boosting the sociability index of urban spaces, particularly in revitalizing urban squares, which have gradually lost their significance in the urban landscape.
Keywords: Pedestrianization, Social Dynamics, Spatial Configuration, Social Receptivity, Urban Fabric -
Pages 349-369
Benefiting from the favorable environment, the compatibility of development with the environment, and the realization of the 50th principle of the constitution are among the most important missions of Iran's Vision Document of 2025 (VD2025). In this way, the evaluation of the five-year plans of the VD2025 can help fulfill the environmental missions of the country. The objective of this research is to evaluate the development plans of VD2025. The required information was extracted from Yale University's Environmental Law and Policy Center and Columbia University's Center for International Geoscience Information Network between 2005 and 2022. To examine the environmental performance (EP) AHP method was used by summing up 32 indicators, including three sub-criteria of level one climate change with a weight of 0.38, ecosystem restoration with a weight of 0.42, and environmental health with a weight of 0.2. Also, the distance between the value of each environmental sub-index in the good and bad goals of each index was examined and presented in three situations: normal, inappropriate, and critical. According to the results, the sixth development plan with a score of 0.363 was ranked first, the fourth development plan was ranked second with a score of 0.341, and the fifth development plan was ranked third with a score of 0.296. Also, the fourth plan ranked first in 5 indicators, the fifth plan in 7 indicators, and the sixth plan in 13 indicators. In general, the sixth development plan has performed better in terms of environmental protection. Despite the emphasis of Iran's VD2025 on improving the environment, Iran has a worrying situation in most sub-indices of EP, which needs to be taken into consideration in future development plans.
Keywords: Environmental Performance Index, Five-Year Development Plans, Analytical Hierarchy Approach, Multi-Criteria Decision Technique -
Pages 371-390Air pollution is one of the most significant environmental issues, as exposure to air pollutants is widely linked to various health problems. This study aimed to investigate the polar pattern of air pollution based on meteorological factors in the coastal belt of Mazandaran Province. Data on the concentrations of SO2, CO, NO2, and O3 from the TROPOMI sensor, along with meteorological variables (wind speed and direction), were analyzed for the period from 2018 through 2022. Time series plots, Wind Rose diagrams, Pollution Rose diagrams, and bivariate polar plots were employed for data analysis and identification of emission sources. The examination of temporal patterns revealed that, at most stations, the highest concentrations of SO2, CO, and NO2 occurred in 2021, while the peak O3 concentration was recorded in 2019. Annual analyses using Wind Rose and Pollution Rose diagrams indicated that the predominant wind direction associated with pollutant concentrations in Amirabad and Babolsar stations aligned with wind speed. In contrast, Ramsar and Nowshahr stations displayed different relationships between wind speed and pollutant concentration direction. Moreover, the polar patterns in the Wind Rose and Pollution Rose diagrams for two seasonal variables demonstrated that the directions of wind speed and pollutant concentration differed, with the highest concentration of each pollutant occurring at low wind speeds. The findings also indicated that the eastern areas of the Mazandaran coastal strip experience higher levels of air pollution compared to the western part of the study area, attributed to weather conditions, a higher density of industries, increased vehicle traffic, the Shahid Salimi Power Plant, Miankaleh peninsula, and the burning crop residues. Therefore, employing visual polar analysis for pollution management is expected to be highly effective.Keywords: Bivariate Polar Plots, GEE, NO2, Pollutant