تحلیل بادهای فرساینده و بررسی توان حمل رسوبات بادی در ریگزارهای استان خوزستان

فرسایش بادی یکی از مهم ترین فرایندهای طبیعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. این فرایند در شرایطی رخ می دهد که علاوه بر وجود خاک حساس، باد دارای حاکمیت و سرعت قابل توجه باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی پتانسیل فرسایش بادی و توان حمل رسوبات آن در استان خوزستان و براساس داده های بادسنجی طی سال های 2000 تا 2019 انجام شد. به این منظور، پنج ایستگاه سینوپتیک دارای داده های معتبر انتخاب و گلباد و گلماسه هر یک با نرم افزارهای WRplot و Sand Rose Graph ترسیم شد. سپس با استفاده از آنالیز داده های باد ایستگاه های مجاور ریگزارها و تلفیق آن در محیط ARC GIS، نقشه هم بارش، تبخیر و تعرق پتانسیل و درصد سرعت های بیش از سرعت آستانه فرسایش در ارتفاع ده متری از سطح زمین تهیه شد و در نهایت، نقشه میزان فعالیت ریگ خوزستان ترسیم شد. نتایج پژوهش حاضر در زمینه توان حمل ماسه و فراوانی بادهای فرساینده نشان داد که غالب بادها در همه ایستگاه ها از جهت غربی می وزد، اما در ایستگاه امیدیه بادها از سمت شمال غرب جریان دارد. نتایج گلماسه های سالانه بیانگر آن است که در بین ایستگاه های مورد مطالعه، بیشترین توان باد در حمل ماسه (DP) مربوط به ایستگاه امیدیه با 13/226 واحد برداری و کمترین آن مربوط به ایستگاه رامهرمز با یازده واحد برداری است. جهت بردار برآیند توان حمل ماسه (RDD) در ایستگاه های مورد مطالعه نیز نشان می دهد که جهت حرکت ماسه ها در ایستگاه بستان و رامهرمز به سمت شرق، امیدیه به سمت جنوب شرق، اهواز به سمت  شمال شرق و شوش به سمت شمال است. تحلیل جهت حرکت گلماسه ها، انطباق کامل حرکت آنها را با گلبادهای ایستگاه های مورد مطالعه نشان می دهد. همچنین نتایج حاصل از مدل لنکستر نشان داد که بیشتر ریگزارهای خوزستان از نوع کاملا فعال و فعال است، فقط بخش های شمال غرب ریگزار فعالیت کمتری دارد.