ارزیابی دیدگاه صدرالمتالهین از چگونگی ارتباط صفات فعلی خدا به ذات در آینه آیات و روایات

خداوند دارای صفات فعلی است و فعل او از ذاتش ناشی می شود و تمام ماسوی الله فعل الله هستند. خداوند واحد بسیط لایتغیر است، ولی فعل او کثیر و متغیر. لذا چگونه از ذات ثابت لایتغیر الهی، افعال متغیر صادر می شود؟ ربط صفات فعلی به ذات الهی باید به گونه ای تبیین شود که باعث نقص و تناهی در خداوند نشود. ملاصدرا براساس مبانی اصالت وجود، وحدت تشکیکی و قاعده بسیط الحقیقه، صفات خداوند را به نحو ذومراتبی معرفی می کند. او به نحوی ربط صفات فعل به ذات را تبیین می کند که هماهنگ با وحدت و ثبات خداوند است.این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، ابتدا تبیین صدرالمتالهین از ارتباط صفات فعل با ذات الهی را بیان می کند و به دنبال آن، به بررسی «صفات ذات و فعل الهی»، «کیفیت صدور فعل» و «ذومراتب بودن صفات الهی در آیات و روایات» می پردازد. همچنین به کلمات علامه مجلسی و فیض کاشانی در این رابطه اشاره می شود. از این رهگذر، دیدگاه صدرا در آینه متون دینی مورد ارزیابی قرار می گیرد. می توان دیدگاه و نحوه تبیین ملاصدرا از صفات و چگونگی ربط صفات فعلی به ذات را از آیات و روایات نیز اصطیاد کرد.