بازتاب فرهنگ عامه در غزلیات شمس

فرهنگ عامه شاخه ای از فرهنگ هر ملت و از اجزاء سازنده آن است. تمام فرهنگ ها و جوامع شناخته شده در جهان دارای فرهنگ عامه اند. ابعاد وسیع و گسترده آن شامل آداب و رسوم، جشن ها و آیین ها، سنت ها، باورها، اعتقادات و... در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان انعکاس داشته است. غزلیات شمس یا دیوان کبیر به عنوان یکی از غنی ترین گنجینه های فرهنگی زبان فارسی، به لحاظ وجود اجزای گوناگون فرهنگ عامه در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این اثر ریشه های عمیقی در فرهنگ مردم داشته و در آن عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه در خدمت اندیشه های عارفانه مولانا درآمده است. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی عناصر مادی و معنوی فرهنگ عامه را در غزلیات شمس مورد بررسی قرار می دهد. از آن جا که بررسی تمام مولفه ها و شاخص های فرهنگ عامه در این مقاله امکان پذیر نیست لذا از میان عناصر معنوی به آداب و رسوم، باورها و زبان عامه و از عناصر مادی به مشاغل و پیشه ها، خوراک و پوشاک می پردازد. مولانا از این عناصر برای بیان پیوند شعر با زندگی مردم و مضمون سازی استفاده کرده است که آشنایی با آنها می تواند بسیاری از رموز اشعار او بگشاید و درک درستی از آنها به ما بدهد.