نحوه ی ادراک و پاسخ کاربران به تغییرات کالبدی شهری با توجه به دلبستگی مکانی آنها به محیط (موردپژوهی: محلات مرزداران شرقی و دریان نو)

زمینه و بستر شهری و تغییرات مربوط به آن، از جمله عوامل موثر بر دلبستگی مکانی است که خود می تواند بر ویژگی های مختلف فردی و اجتماعی از جمله روابط و احساس افراد تاثیرگذار باشد. با توجه به نحوه ی تاثیرگذاری تغییرات محیطی و دلبستگی مکانی بر یکدیگر، نحوه ی درک تغییرات محیطی توسط کاربران با توجه به میزان دلبستگی مکانی آنها به محیط متفاوت است. نحوه ی ادراک، پیامدها و پاسخ های متفاوتی را از سوی کاربران به همراه دارد. در ارتباط با نحوه ی ادراک تغییرات محیطی متناسب با دلبستگی مکانی، پژوهش های کمی صورت گرفته است. در بیشتر پژوهش ها به رابطه ی دلبستگی مکانی و نحوه ی ادراک تغییرات توجه نشده و پژوهش های مذکور، بیشتر از این که در پی تدوین روابط علت و معلول باشند، جنبه ی توصیفی داشته و تنها به شخص و ویژگی های او توجه کرده اند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی نحوه ی ادراک، تفسیر، ارزیابی و پاسخ شهروندان به تغییرات مختلف محیط به خصوص کالبدی، متناسب با دلبستگی مکانی افراد است. این مطالعه با استفاده از روش های تحلیل محتوا و نظریه ی زمینه ای و با استراتژی استقرایی و استفهامی انجام شده و هدف آن است تا با کشف مفاهیم و مقوله ها و ارتباط میان آن ها، مدلی مرتبط با نحوه ادراک تغییرات محیطی و پاسخ به آن ها براساس دلبستگی مکانی، با بررسی در ساکنان محلات دریان نو و مرزداران شرقی واقع در منطقه ی 2 شهرداری تهران به دست آید. درنهایت براساس نحوه ی ادراک کاربران مشخص شد که دلبستگی مکانی ناشی از تغییرات کالبدی شهری دارای ابعادی شامل: محرک های غیرکالبدی، نوع تغییرات کالبدی و میزان سرعت و وسعت آن، پاسخ های روانی (احساسات و انگیزه های روانی) و پاسخ های عملی است که در قالب زمان و مکان مشخص شکل می گیرد. براساس نتایج، پاسخ به تغییرات را می توان در قالب دو دسته ی ماندن (با ارتباط موثر و یا غیرموثر با محیط زندگی) و یا نقل مکان (جابه جایی) با اقدام های متفاوت کالبدی تا رفتاری تعریف نمود.