مدیریت تلفیقی علف های هرز Cuminum cyminum L. با استفاده از مقادیر کاهش یافته علف کش و مالچ کلش

زیره سبز (Cuminum cymiumn L.) گیاهی یکساله با ساقه های ظریف و ارتفاع بین 15 تا 50 سانتی‏متر است. میزان مناسب مصرف انواع علف‏کش‏های گروه دی نیتروآنیلین‏ها و اثرهای مثبت استفاده از انواع مالچ‏ها در گیاهان دارویی برای از بین بردن علف های هرز، از لحاظ بدست آوردن بالاترین عملکرد و افزایش کیفیت محصول مهم می‏باشد. ازاین رو کاربرد علف کش های تریفلورالین و پندیمتالین همراه با مالچ گندم با هدف بررسی جمعیت و رشد علف‏های هرز، خصوصیات فیزیولوژیک، رویشی، عملکرد و درصد اسانس زیره سبز در این آزمایش بررسی شد.

این آزمایش در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این مطالعه تیمار‏های آزمایش شامل مقادیر 100% و 50% توصیه شده علف کش‏های تریفلورالین و پندیمتالین به تنهایی و در تلفیق با مالچ کلش گندم بود که به همراه مالچ کلش گندم به تنهایی و عدم کنترل علف‏های هرز (شاهد) در نظر گرفته شد. از مالچ کلش گندم به طول 5 سانتی متر و به میزان در حدود 5 تن در هکتار استفاده شد. علف کش با استفاده از سم پاش پشتی کتابی 20 لیتری با نازل بارانی پخش شد. شناسایی گونه ‏های علف‏های هرز توسط متخصصان علف‏های هرز ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان استان فارس انجام شد. پس از آن، از کوادراتی به ابعاد 50× 50 سانتی‏متر برای اندازه‏گیری صفات تراکم و وزن خشک علف‏های هرز استفاده شد. اندازه گیری محتوای آب نسبی برگ ها و میزان کلروفیل از هر تیمار سه برگ جوان کاملا باز شده و شاداب انتخاب شد، همچنین نمونه برداری اول صبح و قبل از طلوع آفتاب انجام شد. قبل از پایان دوره رشد ارتفاع و تعداد شاخه اندازه ‏گیری شد. در پایان پس از برداشت، عملکرد و اجزای عملکرد (شامل تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه) اندازه‏گیری گردید. از دانه‏ های برداشت شده در هر کرت به طور تصادفی 50 گرم نمونه برداشت شده و برای تعیین درصد اسانس استفاده شد. به منظور استخراج اسانس از نمونه‏ های تهیه شده از روش تقطیر با بخار آب توسط دستگاه کلونجر استفاده شد و درصد اسانس مربوط به هر نمونه تعیین گردید. مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنه‎ای دانکن در سطح احتمال 0.05 مقایسه شد.

گونه‏های غالب علف هرزی شناسایی شده در مزرعه شامل 6 تیره و 6 گونه بودند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که استفاده از علف کش تریفلورالین با دوز توصیه شده + مالچ، میزان تراکم و وزن خشک علف‏های هرز را به ترتیب 88% و 87% نسبت به عدم کنترل علف‏های هرز (شاهد) کاهش داد. تیمار مالچ به تنهایی توانست تراکم و وزن خشک علف‏های هرز را در مقایسه با شاهد به ترتیب 29.6% و 37.5% کاهش دهد. بیشترین محتوای نسبی آب برگ در شرایط علف کش تریفلورالین با دوز توصیه شده+ مالچ با میزان 85% بدست آمد. همچنین بیشترین محتوای کلروفیل b و کلروفیل کل برگ برای هر دو علف کش تریفلورالین و پندیمتالین در تلفیق با مالچ بدست آمد که نسبت به مصرف تنهای مالچ و عدم کنترل علف‏های هرز افزایش معنی‏داری را نشان داد. کمترین ارتفاع بوته زیره سبز در تیمار آلوده به علف هرز (شاهد) مشاهده شد. تعداد شاخه جانبی در تیمار 100% دوز توصیه شده علف‏کش بیشتر از تیمار 50% دوز توصیه شده علف کش بود. همچنین با اضافه کردن مالچ به تیمارها افزایش معنی‏داری در تعداد شاخه جانبی مشاهده شد. وزن خشک اندام هوایی زیره سبز با دوز 50%، 4% و با دوز کامل، 10% افزایش نشان داد. با کاربرد علف کش های تریفلورالین عملکرد دانه زیره سبز به‏طور متوسط 47% و پندیمتالین 45% افزایش یافت. با اعمال تیمارهای مدیریتی مالچ، عملکرد دانه زیره سبز به میزان 48% افزوده شد.

کاربرد مالچ گندم با افزایش محتوای نسبی آب برگ و محتوای کلروفیل برگ در بهبود شاخص‏های رشد تاثیر گذاشته است. علاوه بر کاربرد 10% دوز توصیه شده علف کش های تریفلورالین و پندیمتالین در تلفیق با مالچ گندم که سبب افزایش وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه در زیره سبز شد، تیمار 50% دوز توصیه شده در تلفیق با مالچ گندم در سطح پایین‏تر توانسته این صفات را بهبود دهد. از این رو، کاربرد 50% دوز توصیه شده علف کش های تریفلورالین در تلفیق با مالچ گندم به دلیل کاهش مصرف علف کش، برای کنترل علف‏های هرز در گیاه زیره سبز قابل توصیه است.