تحلیل روایی تصویرسازی ظروف فلزی ساسانی مبتنی بر متون مکتوب این دوره
هنر ساسانی، هنری است اصیل و پیشرو که مجموعه منسجمی از تصاویر در مقیاس های مختلف را از تصویرسازی در سنگ برجسته ها تا تصویرسازی ظروف فلزی کوچک و بزرگ در فرم های مختلف را در بر می گیرد. در ظروف فلزی این دوره تصویرسازی های متنوعی مشتمل بر مضامین و روایات مختلف جلوه گری می کند. مطالعات بسیاری بر این ظروف انجام شده اما زمینه روایی تصویرسازی در آنها تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. حال آنکه روایات تصویرسازی شده برروی ظروف فلزی این دوران از نظر ادبی، تاریخی و مذهبی حایز اهمیت بسیارند و مستنداتی مهم و کاربردی در تشریح اوضاع فرهنگی، دینی و تاریخی آن دوره فراروی می نهند. بنابراین با نگاهی نو، این سوالات مطرح می شود که تصویرسازی ها در ظروف فلزی ساسانی حاوی چه روایات و مضامینی است؟ و این روایات چه رابطه ای با متون ادبی، تاریخی و دینی دوره ساسانی دارد؟ همچنین بررسی روایات و مضامین حک شده بر ظروف فلزی ساسانی و کشف روایات نهفته در آن، انگیزه بخش این پژوهش است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. با جای دادن تصویرسازی های ظروف فلزی ساسانی در سه دسته روایات و مضامین ادبی، روایات و مضامین تاریخی، و روایات و مضامین دینی و تحلیل یافته های حاصل از آن، می توان گفت که روایات و مضامین ادبی در متونی چون داستان بهرام وآزاده، درخت آسوریگ، یادگار زریران و پنچه تنتره، همچنین روایات تاریخی رشادت و جنگاوری شاهان ساسانی هم در کتبی چون کارنامه اردشیر بابکان و سرانجام روایات و مضامین دینی در کتاب اوستا و بندهشن در تصویرسازی ظروف فلزی ساسانی مورد توجه قرار گرفته است.
-
بازتاب باورهای دینی و فرهنگی عصر صفوی در نمادپردازی نگاره های نسخه هفت اورنگ ابراهیم میرزا (با تاکید بر دو داستان «یوسف و زلیخا» و «لیلی و مجنون»)
*، فرزانه فرخ فر، صبا فدوی
فصلنامه نگره، پاییز 1402 -
هارپی یا همای؟ تحلیلی بر پیدایی نقش هارپی در هنر ایران و ترکیه با تکیه بر اساطیر ترک
*، هاشم حسینی
نشریه نامه هنرهای تجسمی و کاربردی، بهار 1402