ارزیابی مشخصه های روزنه ای درختان بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M.) و ممرز (Carpinus betulus L.) تحت تاثیر آلودگی گرد و غبار کارخانه سیمان مازندران

ذرات گرد و غبار می توانند با عبور از روزنه ها موجب اختلال در فعالیت های فتوسنتزی و کاهش رشد گیاه شوند. این پژوهش به بررسی تاثیر گرد و غبار سیمان بر ویژگی های روزنه برگ ها در دو گونه درختی مهم جنگل های هیرکانی در شمال ایران می پردازد. بدین منظور برگ های گونه های بلوط بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.M.) و ممرز (Carpinus betulus L.) در دو منطقه آلوده و شاهد در اطراف کارخانه سیمان مازندران نمونه برداری شد. مشخصه های روزنه برگ و سلول های نگهبان شامل تراکم، عرض، طول، محیط و مساحت اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که میانگین تراکم روزنه برای هر گونه بلوط و ممرز در منطقه آلوده (به ترتیب 1/36 و 6/6 روزنه در میلی مترمربع) به طور معنی داری بیشتر از منطقه شاهد (به ترتیب 3/24 و 2/5 روزنه در میلی مترمربع) بود. براساس نتایج، مشخصه های عرض و طول روزنه و همچنین عرض و طول سلول نگهبان در گونه بلوط تفاوت معنی داری را بین دو منطقه آلوده و شاهد نشان نداد. در گونه ممرز، میانگین عرض و طول روزنه در منطقه آلوده (به ترتیب 5/40 و 2/75 میکرومتر) به طور معنی داری از منطقه شاهد (به ترتیب 8/46 و 4/90 میکرومتر) کمتر بود. همچنین در گونه بلوط نسبت طول به عرض روزنه در منطقه آلوده (5/3) به طور معنی داری بیشتر از منطقه شاهد (1/3) بود، اما تفاوت معنی داری در گونه ممرز مشاهده نشد. در نهایت گونه بلوط با افزایش تراکم روزنه ها، بدون تغییر معنی داری در مشخصه های طول و عرض روزنه و سلول نگهبان، مقاومت بهتری را نسبت به گونه ممرز نشان داد.