بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی ایران (1375-82)

آگاهی از وضعیت فقر در یک جامعه اولین قدم در مسیر برنامه ریزی برای مبارزه با فقر و محرومیت و بررسی نتایج برنامه ها و سیاستهای پیشین و احیانا تجدید نظر در آنها خواهد بود. با در نظر گرفتن این موضوع در مطالعه حاضر، وضعیت فقر مناطق شهری و روستایی طی سالهای 1375-82 بررسی شده است. بدین منظور پس از ارایه تعریف های فقر و انواع آن (مطلق و مطلق شدید و نسبی) و مروری بر مطالعات انجام شده، به مقولات اندازه گیری خط فقر و محاسبه میزان فقر و نیز معرفی روش های به کار رفته در این مطالعه پرداخته می شود. همچنین موضوع فقر در مناطق شهری و روستایی از دو منظر جداگانه (مطلق و نسبی) بررسی می گردد.
در مطالعه حاضر خط فقر مطلق غذایی خانوار بر اساس تغذیه مناسب محاسبه شده و در قالب سه روش مختلف، میزان خط فقر مطلق کل خانوار برآورد گردیده است. میزان فقر مطلق در میان خانوارها نیز با استفاده از مقادیر خط فقر مطلق کل به چهار طریق محاسبه شده است. خط فقر نسبی هم از طریق نصف میانگین هزینه های کل (خوراکی و غیر خوراکی) خانوار به دست آمده و میزان آن در سطح فرد به تفکیک مناطق شهری و روستایی برآورد شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که:1-در مناطق شهری و روستایی طی دوره مورد بررسی، متناسب با افزایش قیمتها، مقادیر خط فقر مطلق (به جز سال 1379 برای مناطق روستایی) و خط فقر نسبی روند صعودی داشته است.
2-میزان خطوط فقر مطلق و نسبی در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی بوده است.
3-میزان فقر مطلق خانوارها در مناطق روستایی بالاتر از مناطق شهری بوده است.
4-میزان فقر نسبی روستایی، برخلاف انتظار، در سالهای 1377-79 بیش از میزان آن در مناطق شهری برآورد شده است.