مفهوم پردازی اخلاص در شرح التعرف و رساله قشیریه، از تصوف تا هنر

اخلاص در نزد سالکین اخراج خلق است از معامله حق تعالی، یعنی هیچ عملی را جز برای خدا انجام ندهد و جمیع اعمال و کردار و گفتار بنده مختص حق باشد. همچنین اخلاص نقش زیربنایی و بنیادینی در تکامل فردی و اجتماعی بشر بر عهده دارد و کمال، نقص، صحت و فساد تمامی مقامات و مراحل سیروسلوک تابع این فضیلت ارزشمند است. در این مقاله کوشش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که شباهت ها و تفاوت های دو متن مهم حکمی عرفانی، یعنی شرح التعرف و رساله قشیریه از کارکرد هنری مفهوم اخلاص در شش بخش تبیین شده تحلیل تعاریف، بازتاب قرآن و حدیث در مبحث اخلاص، بررسی معنای مخلص و مخلص، مراتب اخلاص، آفات و نتایج اخلاص و ارتباط اخلاص با دیگر مقامات عرفانی چیست؟ همچنین از دستاوردهای این پژوهش، واکاوی میزان هنر تاثر و هم گرایی رساله قشیریه از شرح التعرف است که در قالب اثرپذیری عینی یا نقل به مضمون و محتوایی درآوردن اقوال مختلف داشته است.