فراتحلیل تاثیر منابع‎ طبیعی بر رشد اقتصادی

تاکنون مطالعات زیادی برای پاسخ به این سوال صورت گرفته است که منابع‎ طبیعی چه تاثیری بر رشد اقتصادی دارند. پاسخ مطالعات به این سوال متفاوت است، برخی نشان می‎‎‎‎دهند منابع‎ طبیعی تاثیری بر رشد اقتصادی ندارد، برخی تاثیر منفی (نفرین منابع) و تعدادی نیز تاثیر مثبت را نشان می‎دهند. هدف این مطالعه این‎‎‎‎ است که با استفاده از ابزار فراتحلیل، برآیند روشمندی از نتایج متفاوت مطالعات این حوزه ارایه دهد. فرضیه این پژوهش این‎ است که «بر اساس اندازه اثر حاصل از برآیند نتایج مطالعات تجربی منفرد و با در نظر گرفتن تورش انتشار و ناهمگنی انتشار، فرضیه نفرین منابع ‎طبیعی رد می‎‎‎‎شود». به‎ این ‎منظور، طبق چارچوب مشخصی، مطالعات منتشرشده و در دسترس تا پایان ماه اوت 2021 را مورد بررسی قرار دادیم. پس از مطالعه چکیده پژوهش ‎ها، نهایتا 87 مطالعه‎‎‎‎ منفرد شامل 1172 رگرسیون که دارای یک متغیر توضیحی نشان‎‎‎‎ دهنده‎‎‎‎ منابع‎ طبیعی بودند و متن کامل آنها به صورت رایگان در دسترس بود را انتخاب کرده و نتایج رگرسیون‎‎‎‎ های این مقالات را به دقت استخراج و شماره ‎گذاری کردیم و پس از آن فراتحلیل را انجام دادیم. نتایج فراتحلیل چندسطحی این مطالعه نشان می‎‎‎‎دهد درحالت کلی منابع‎ طبیعی تاثیر منفی کوچکی (087/0−) بر رشداقتصادی دارند. بنابراین فرضیه اولیه این مطالعه رد می‎‎‎‎شود، و اندازه اثر کل، نفرین منابع را نشان می‎‎‎‎دهد، اگرچه شدت آن طبق معیار کوهن کم است. مطالعه حاضر نشان می‎‎‎‎دهد پژوهش ‎‎‎‎هایی که مولفه‎ هایی مانند نوع منابع‎ طبیعی، میزان وابستگی اقتصاد به منابع ‎طبیعی، کیفیت نهادی، سرمایه ‎‎‎‎گذاری، آزادی تجاری و... را در مدل‎هایشان در نظر گرفته‎ اند، تاثیر منابع‎طبیعی بر رشد اقتصادیشان تغییر کرده است.