اثر ترکیب اسیدهای آمینه مختلف بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی سیر (Allium Sativum L,)

گیاه سیر، یک گیاه پیازی شکل متعلق به جنس آلیوم، خانواده آلیاسه بوده و به‏عنوان ادویه به غذا از دیرباز اضافه می‏شود. سیر خواص ضدباکتریایی، ضدویروسی، ضد قارچی و ضدانگلی دارد و موجب افزایش فعالیت سیستم ایمنی می‏شود. همچنین، باعث افزایش جذب و کارایی غذا می‏شود. سیر به دلیل سازگاری با شرایط مختلف آب و هوایی، در اکثر استان‏های ایران از جمله همدان، کرمانشاه، مازندران، کرمان و خوزستان کشت می‏شود لذا یک گیاه بسیار باارزش غذایی بالا در ایران میباشد. به منظور بررسی واکنش سیر به محلول پاشی ترکیبات مختلف اسیدهای آمینه در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل: 1) آرژنین+ اسیدآسپارتیک، 2) آرژنین+والین، 3) آرژنین+تیروزین، 4) آرژنین+لوسین، 5) اسیدآسپارتیک +والین، 6) اسیدآسپارتیک+تیروزین، 7) اسیدآسپارتیک+لوسین، 8) والین+تیروزین، 9) والین+لوسین، 10) تیروزین+لوسین، 11) اسید آمینه تجاری، 12) آب مقطر و 13) شاهد (بدون استفاده از هیچ ترکیبی) بود. نتایج نشان داد که کاربرد ترکیبات مختلف اسیدهای آمینه سبب افزایش عملکرد در سیر شد به طوری که محلول پاشی اسیدآسپارتیک و لوسین (با تولید 054/13 تن در هکتار وزن تر سوخ و 267/12 تن در هکتار وزن تر سیرچه) بیش ترین وزن تر سوخ و سیرچه را داشت که با تیمارهای اسیدآسپارتیک و تیروزین (با تولید 2/12 تن در هکتار سوخ و 683/9 تن در هکتار سیرچه)، آرژنین و لوسین (با تولید 129/12 تن در هکتار سوخ و 425/9 تن در هکتار سیرچه) و اسیدآسپارتیک و والین (با تولید 425/11 تن در هکتار سوخ و 256/9 تن در هکتار سیرچه) اختلاف معناداری نداشت. همچنین بیش ترین سرعت فتوسنتز از محلول پاشی اسیدآسپارتیک و لوسین با 58/10 میکرو مول CO2 در مترمربع بر ثانیه به دست آمد. بالاترین فعالیت آنزیم کاتالاز از کاربرد آرژنین با اسیدآسپارتیک (U mgFW-1 9064) مشاهده شد در حالی که فعالیت آنزیم پراکسیداز در تیمارهای اسیدآسپارتیک و والین (U mgFW-1 517)، آرژنین و تیروزین (U mgFW-1 511) و آرژنین و لوسین(U mgFW-1 496) بیش تر از سایر تیمارها بود. به طور کلی، با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد محلول پاشی اسیدهای آمینه با افزایش راندمان انرژی در گیاه (ذخیره انرژی گیاه در راستای تولید اسیدهای آمینه) و همچنین افزایش سرعت فتوسنتز و در نتیجه کمک به گیاه سبب افزایش عملکرد می شود. در بین بررسی ترکیبات مختلف اسیدهای آمینه، ترکیب اسیدآسپارتیک و لوسین بیش‎تر از سایر ترکیبات عملکرد سوخ سیر (بعنوان عملکرد اقتصادی سیر) را افزایش داد و به عنوان تیمار برتر در این پژوهش معرفی می شود.