فراترکیب مولفه های سلامت معنوی بر اساس رویکرد اسلامی-ایرانی

با توجه به تعاریف متفاوت از سلامت معنوی در فرهنگ های مختلف و توافق اندکی که در بین متخصصان در زمینه تعریف این مفهوم وجود دارد، شناسایی مولفه های سلامت معنوی طبق رویکرد اسلامی-ایرانی ضروری می نماید. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های سلامت معنوی بر اساس رویکرد اسلامی-ایرانی بر اساس پژوهش ‎های انجام ‎شده در حوزه سلامت معنوی در ایران انجام شده است.

پژوهش حاضر بر اساس هدف، از نوع بنیادی و از نظر شیوه گردآوری و ماهیت تحقیق، فراترکیب است که بر اساس روش هفت‎مرحله ای فراترکیب ساندلوفسکی و باروسو انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل مجموعه‎ پژوهش ‎های انجام ‎شده (چاپ شده) در جوامع علمی ایران، یعنی مقالات و پایان نامه ها در طی 15 سال اخیر بود (از 1385 تا 1399) که بر اساس روش نمونه‎ گیری هدفمند، مبتنی بر ملاک های ورود و خروج به انتخاب نمونه مناسب اقدام شد. ابزار پژوهش شامل فرم وارسی بود. گردآوری داده ‎ها در پایگاه‎ های اطلاعاتی ایران مانند علم نت، مگ ایران، ایرانداک و... صورت گرفت. فرآیند تجزیه و تحلیل بر اساس کدگذاری باز، کدگذاری محوری و ایجاد طبقات در نرم افزار maxquda انجام گرفت. به منظور سنجش پایایی کدگذاری از شاخص کاپا استفاده شد که برابر با 0/74 به دست آمد. اعتبار داده ها نیز از طریق روایی درونی یا دیدگاه متخصصان مورد تایید قرار گرفت.

یافته های پژوهش نشان داد که مفهوم سلامت معنوی یک سازه چندبعدی جامع است که دارای مولفه های شناختی، عاطفی-هیجانی و پیامدی در رفتار و عمل است.

تکیه بر سازه سلامت معنوی به عنوان یک عامل چندبعدی می تواند زمینه ساز ساخت انواع مداخلات اثرگذار در رویارویی با اختلال های روانی و آسیب های اجتماعی گوناگون باشد.