مدل گسترده شدن مسئله امنیتی در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (مناظره و نقد نظریه امنیتی سازی)

بازیگران امنیتی کشور به ویژه در سال های اخیر، با توجه به عواملی نظیر تراکم و تقاطع شکاف های اجتماعی، تحول شناختی مردم از مفهوم امنیت، دولت و حقوق شهروندی در جامعه، ناکارآمدی برخی از مدیران حوزه های اجتماعی و فرهنگی و البته تلاش بیگانگان و معاندان؛ رویکرد توسیع و تعمیق در امنیت ملی را در پیش گرفته و هر موضوعی را به عنوان مسیله امنیتی شناسایی و اعلام می کنند. از طرفی رویکردهای توسیعی به مسیله امنیتی همواره در معرض این سوال اساسی قرار دارد که چگونه هر چیز یا موضوعی به مسیله ای امنیتی تبدیل می شود و عامل این تبدیل چیست؟ درواقع اگر امنیت به همه چیز قابل اطلاق باشد و درواقع، همه چیز باشد، آن گاه هیچ چیز نخواهد بود؛ به بیان دیگر، از معنا و محتوا تهی می شود. از سوی دیگر، این رویکرد، می توانست این فرصت را در اختیار بازیگران خاص خود قرار دهد که به هر موضوعی برچسب امنیتی بزنند و از این رو، مدعی لزوم اقدام های فراقانونی یا غیر روالمند برای حل آن شوند. در حالی که مسیله امنیتی دارای چهره های پیشینی غیرامنیتی و اغلب اجتماعی، فرهنگی و... است که البته مدیریت آن هم، امنیتی نیست. شناسایی چهره های پیشینی به عنوان مسیله امنیتی، سیاست گذاری امنیتی را محتوم به شکست می کند؛ بنابراین پژوهش حاضر در نظر دارد، مدل تحلیلی از عوامل موثر بر گسترده شدن مسیله امنیتی در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر بازیگران امنیتی ساز، صاحب نقش و مخاطب را ارایه دهد.

روش شناسی: 

این تحقیق ازنظر هدف «کاربردی»، به لحاظ نوع اکتشافی بوده که به روش کیفی انجام شده است. ادبیات پژوهش و مبانی نظری آن با ابزار کتابخانه ای و مستند به فیش برداری گردآوری گردیده است. سپس بر مبنای مدل اولیه، عوامل موثر بر «گسترده شدن مسیله امنیتی» از طریق مصاحبه با خبرگان و صاحب نظران پلیس های تخصصی و استادان دانشگاهی مرتبط با مسیله شناسی امنیتی شناسایی گردیدند. انتخاب خبرگان به روش نمونه گیری ترکیبی (هدفمند و گلوله برفی) و پس از اشباع نظری به تعداد 15 نفر انجام گرفته است.

نتایج پژوهش حاکی است، امنیتی شدن مسایل از طریق عامل یا بازیگرانی آغاز می شود که بازیگران امنیتی ساز، بازیگران صاحب نقش و بازیگران مخاطب هستند. در ادامه عوامل موثر در گسترده شدن مسیله امنیتی در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در یک مدل تحلیلی ارایه گردید.