بررسی و اولویت بندی عوامل موثربر افزایش انگیزش کارکنان با استفاده از تکنیک AHP در موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی

یکی از مهمترین منابع تشکیل دهنده سازمان های امروزی، منابع انسانی هستند. در گذشته روانشناسان، دلایل تفاوت های فردی در انگیزه و رضایت شغلی را مورد مطالعه قرار داده اند. حتی به تازگی، مطالعات مختلفی را بررسی کرده اند که چگونه عوامل انگیزشی با رضایت شغلی ارتباط دارد. لذا، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و اولویت بندی عوامل موثر در افزایش انگیزش کارکنان و ارایه راهکارهای انگیزشی مناسب در موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی است.

روش پژوهش: 

برای تعیین نمونه آماری از روش نمونه گیری طبقه بندی سیستماتیک و جهت تعیین حجم نمونه نیز از فرمول کوکران استفاده شد. در این پژوهش، از بین1700 نفر از کارکنان براساس فرمول تعیین حجم نمونه (کوکران) نمونه 374 نفری تعیین گردید. جهت بررسی و توصیف معیارها و ویژگیهای عمومی پاسخ دهندگان از روش های موجود در آمار توصیفی مانند جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی، درصد فراوانی تجمعی و میانگین از نرم افزار SPSS 19 استفاده می شود. همچنین برای انجام اولویت بندی از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) از نرم افزار اکسل استفاده می شود. بیست و پنج معیار که با توجه به نتایج تجزیه و تحلیل پرسشنامه الف دارای بهترین اهمیت هستند (بالاترین میانگین هندسی را در زیرمعیارها خواهند داشت)، انتخاب شده و با استفاده از جداول مقایسات زوجی (پرسشنامه ب)، مورد مقایسه 20 نفر از خبرگان که شامل مدیران موسسه رازی میباشد، قرار میگیرد. به منظور سنجش پایایی پرسشنامه و میزان ضریب اعتماد از روش آلفای کرونباخ استفاده می شود نتایج حاصل از تحلیل سلسله مراتبی رتبهبندی معیارها در بین عوامل 5 گانه سلسله مراتب نیازهای مازلو به ترتیب اولویت و رتبه، عوامل نیازهای فیزیولوژیکی، نیازهای ایمنی، نیازهای اجتماعی، و نیازهای احترام و خودشکوفایی را مشخص میکند.

یافته های پژوهش: 

در مجموع، 38 مولفه موثر بر انگیزش کارکنان شامل: عوامل نیازهای فیزیولوژیک (8 مولفه)، عوامل نیازهای امنیت (7 مولفه)، عوامل نیازهای اجتماعی، عشق و تعلق (8 مولفه)، عوامل نیازهای احترام (7 مولفه) و عوامل نیازهای خودشکوفایی (8 مولفه) مورد بررسی قرار گرفت. عامل نیازهای فیزیولوژیکی دارای بیشترین اهمیت (وزن نهایی 24/0) و عامل نیازهای خودشکوفایی دارای کمترین اهمیت (وزن نهایی 16/0) می باشد.

نتایج این تحقیق نشان داد که اولویت ها در زمینه ی عوامل موثر بر انگیزش تقریبا با هرم سلسله مراتب نیازهای مازلو مطابقت دارد و نیازهای فیزیولوژیک و سپس نیازهای امنیتی و نیاز به احترام به ترتیب از اولویت بالاتری برخوردار هستند. هنوز نیازهای اولیه و سطوح اول برای افراد تحت مطالعه برطرف نشده است. نکته مهم بعدی ابعادی است که امتیاز کمتر و اولویت های پایینی را به خود اختصاص داده است. از جمله: علاقه به حضور در جمع و کارهای تیمی، معنویت و اخلاق و مسیولیت پذیری که مدیران باید در جهت بالابردن میل و انگیزه ی کارکنان در این زمینه ها بیشتر گام بردارند و با دادن مسیولیت ها و قرار دادن پاداش ها در مقابل آن و نیز اختصاص پاداش های شغلی به کارهای موفق گروهی و اولویت دادن بیشتر به این مسایل. در ابعاد معنوی و اخلاق با برگزاری دوره های توانمندسازی و معنویت و اخلاق نگرش کارکنان را نسبت به این امر تغییر دهند.