عوامل تضاد میان اسماعیلیان و سلاجقه و نتایج و پیامدهای آن

مخالفین اصلی دولت و اندیشه اسماعیلی، خلافت عباسی و سلطنت ‏سلجوقی و هم‏پیمانان آن دو بودند.اسماعیلیه نیز در مقابل این مخالفین، بدون واکنش ننشسته و از هر فرصتی برای ضربه زدن به آنان، خصوصا به دولت سلجوقی که در دسترس اسماعیلیان بودند فروگذار نکردند. نتیجه این تقابل ها، مواضع مبتنی بر تضاد میان دولت سلجوقی و اسماعیلیان بوده است. بر این اساس، بررسی زمینه های این تضاد دایمی و فراگیر، ضرورتی است انکارناپذیر که روشن کننده بخشی از تاریخ فکری و سیاسی ایران زمین خواهد بود. از این رو در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی جنش اسماعیلیه و مناسبات و تضادهای آن با دولت سلجوقیان پرداخته و زمینه های مختلف مواضع آنان را مورد ارزیابی قرار می دهیم.نتایج این تحقیق بیانگر آن است رابطه دولت‏بزرگ سنی مذهب سلجوقیان با اسماعیلیان، عموما براساس نگرش مکتب فقهی عالمان سنت و جماعت‏شکل می‏گرفت.علاوه بر این، نبود راهکاری مسالمت آمیز برای ابراز نارضایتی، یکی از عوامل عمده به خشونت گراییدن فرقه اسماعیلیه و تضاد آن با دولت سلجوقی بوده که مهمترین نتیجه و پیامد آن، رادیکالیزه شدن فضای سیاسی و توسل اسماعیلیان به ترور بود. نقطه مقابل این وضعیت، نادیده گرفتن فرصت گفتگو، توسل به قوه قهریه برای سرکوب مخالفان و اعمال فشارها، تبعیضها و محدودیتهای اجتماعی، سیاسی، دینی و فرهنگی از سوی سلجوقیان بوده است.