پذیرش ثبت اموال مجهول المالک در حقوق ایران

به موجب قانون ثبت 1310، تقاضای ثبت اموال غیرمنقول و پذیرش آن، مستلزم شناسایی و تعرفه اموال در دفتر توزیع اظهارنامه بوده که ظرف حدود چهار دهه، تقریبا کلیه اموال غیرمنقول به تدریج در سراسرکشور شناسایی و در دفتر توزیع تعرفه شده است. پس از آن، عمده اموال غیرمنقول ثبت شده و یا در جریان ثبت است، اما برخی از اموال غیرمنقول در همان مرحله شناسایی مانده و متقاضی جز تعرفه در دفتر توزیع اقدامی نکرده است که از این اموال، به اموال مجهول المالک تعبیر می شود. در این مقاله صرفا مرحله پذیرش تقاضای ثبت اموال مجهول المالک (پذیرش اظهارنامه) بررسی می شود که به صورت اختصاصی و با اجرای مقررات ماده11، 27 و32 قانون ثبت و مواد 21 الی 51 آیین نامه قانون ثبت انجام می ‏گیرد. اگرچه دفتر توزیع مبنایی برای پذیرش ثبت اموال مجهول المالک بوده است، ولی با توجه به ماده 11 قانون ثبت، ماده 24 آیین نامه آن و همچنین آرای هیات نظارت و شورای عالی ثبت تا جایی به دفتر توزیع مراجعه شده که مندرجات آن بر خلاف واقع نباشد و در صورت تعارض مندرجات دفتر توزیع با تصرف فعلی از متصرف فعلی باید پذیرش ثبت به عمل می آید؛ زیرا مندرجات دفتر توزیع، قرینه بر مالکیت و تصرف، اماره بر مالکیت است و در صورت تعارض قرینه با اماره، اماره مقدم است.