واکاوی علل خیرش کردها در زمان آتاتورک و تاثیر آن بر روابط تهران-آنکارا

خیزش کردهای ترکیه علیه دولت این کشور در نیمه اول دهه 1300ش. به یک بحران خطرناک برای دولت ترکیه تبدیل شد و دولت ترکیه در راستای سرکوب کامل شورشیان، تلاش های بسیاری کرد. آتاتورک که برای پیشبرد تفکرات غربی خود، احتیاج به آرامش و از بین بردن هرگونه مدعی داشت، با تفکر پان ترکیسم دست به سرکوب کردها زد و همراهی و همکاری دولت ایران را به دلیل همسایگی و وجود کردها در ایران به دست آورد. شورش کردها امنیت و تمامیت ارضی ایران را به دلیل هم مرز بودن با ترکیه در معرض تهدید قرار می داد و بر اختلافات ارضی بین ایران و ترکیه تاثیر می گذاشت. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش هاست: دلایل شکل گیری خیزش کردهای ترکیه چه بود؟ شورش کردهای ترکیه چه تاثیری بر روابط تهران- آنکارا داشته است؟ در بررسی تاریخ روابط ایران و ترکیه متوجه می گردیم که این دو کشور تحت تاثیر فرایند اصلاحات جهانی از یک سو و نیز حضور دو قدرت بزرگ انگلیس و روسیه در منطقه، در کل اوضاع داخلی و خارجی مشابهی را تجربه می کردند و در مواردی از اوضاع یکدیگر متاثر بودند؛ به ویژه تاثیرپذیری ایران از روند تحولات و اصلاحات در ترکیه به تبع متاثر شدن برخی مقامات ایرانی در زمان پهلوی از این روند، در شکل گیری روابط فیمابین نقش قابل توجهی داشت.