واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم به تراکم بذر و محلول پاشی کائولین در شرایط دیم

در بسیاری از مناطق کشور از جمله کوهدشت لرستان، میزان، توزیع و شدت نامناسب بارندگی تاثیر منفی بر تولید گیاهان زراعی مانند گندم در شرایط دیم می گذارد. انتخاب مناسب ترین رقم، ضمن افزایش تولید به اقتصاد کشاورزان منطقه کمک می-نماید. از طرفی دست یابی به راه کارهای مناسب کاربردی از جمله مواد ضد تعرق مانند کایولین جهت کاهش تعرق برای تعدیل تنش خشکی ضروری به نظر می رسد. همچنین، یکی از عوامل موثر بر افزایش عملکرد گیاه در مدیریت عملیات زراعی تغییر در تراکم کاشت گیاه زراعی می باشد که می تواند باعث تغییر در عملکرد و اجزای عملکرد شود. تراکم گیاهی یکی از مهمترین عامل های تعیین کننده توانایی گیاه زراعی در استفاده از منابع محیطی می باشد و از اهمیت ویژه ای در تولید گندم برخوردار است. به این منظور بررسی همزمان رقم، تراکم و کایولین به منظور دست یابی به بهترین تیمار برای شرایط دیم منطقه در این آزمایش بررسی گردید.

به منظور بررسی اثر تراکم بذر و محلول پاشی کایولین بر ارقام گندم دیم، پژوهشی دوساله به صورت فاکتوریل -اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط دیم در شهرستان کوهدشت اجرا شد. عامل تراکم در چهار سطح 350، 500، 650 و 800 بذر در مترمربع و عامل رقم شامل سه رقم گندم دیم کریم، کوهدشت و قابوس به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و محلول پاشی کایولین در دو سطح شاهد و محلول پاشی 5 درصد کایولین در کرت های فرعی قرار گرفت.

نتایج نشان داد تراکم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول پاشی کایولین در هر دو سال اول (به ترتیب 2428 و 2480 کیلوگرم در هکتار) و سال دوم (به ترتیب 2798 و 2831 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را نشان داد. رقم قابوس در تراکم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول پاشی کایولین (به ترتیب 2792 و 2802 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. روند تغییرات عملکرد دانه گندم در سال دوم آزمایش نشان داد که عملکرد دانه با افزایش تراکم بذر از یک رابطه چند جمله ای معنی دار در هر سه رقم کریم، کوهدشت و قابوس پیروی نمود؛ بطوری که با افزایش تراکم از 350 به 500 بذر در متر مربع تغییر معنی داری نداشت و با افزایش بیشتر تراکم کاهش یافت. رقم کوهدشت بدون محلول پاشی کایولین بیشترین میزان پروتیین دانه (30/12 درصد) را داشت.

در مجموع رقم قابوس در تراکم 500 هزار بذر در هکتار از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که برای منطقه قابل توصیه است. محلول پاشی کایولین تحت شرایط این آزمایش نقش مثبتی در تولید کمی و کیفی گندم ایفا ننمود.