نقش صورت در تعالی تجربه زیباشناختی با تاکید بر آرای فیلسوفان اسلامی (موردپژوهی: خانه طباطبایی ها)

هدف از این پژوهش تبیین جایگاه صورت و ارتباط آن با معنا در هنر اسلامی از منظر متفکران این حوزه با ذکر نمونه از معماری دوران اسلامی است. در این پژوهش کیفی، امکانات صورت در تعالی هنر اسلامی، معیارهای زیبایی از منظر حکمای اسلامی و با نظر به عناصر صوری در معماری خانه طباطبایی ها توصیف و تحلیل شده است. نتایج برآمده از این پژوهش را می توان این گونه خلاصه کرد: از منظر فیلسوفان شناخته شده اسلامی اهمیت صورت در تعالی هنر اسلامی آنجایی است که مخاطب از طریق این هنر به تجربه معنوی نزدیک می شود. در تطبیق جایگاه صورت در زیباشناسی اسلامی با مفهوم فرم در تفکر زیباشناسی غرب، می توان گفت نقش صورت در کشف و شناخت رموز موجود در پدیده هاست و اهمیت این نقش، تنها در ارتباط صورت با معنای آن قابل شناسایی است. عناصر صوری چون مرکزگرایی وهندسه، نماد و رمز، نور و رنگ و انتزاع، شواهد آشکاری در میان آثار هنری چون هنر فرش، نگارگری، خوشنویسی، و معماری در دوران اسلامی دارد. در مطالعه موردی از خانه طباطبایی ها عناصری چون مرکز وهندسه، رمز و نماد، رنگ و نور و همچنین انتزاع؛ مفاهیم متعالی چون وحدت، خیر، کمال و زیبایی را به هم پیوند می دهد.