نقش مولفه های زیبایی شناختی منظر طبیعی پیرامون سدها در توسعه گردشگری ساحلی (مورد مطالعه: محدوده سد سفیدرود منجیل)

آنچه از بررسی مطالعات پیشین استنباط می شود در رابطه با گردشگری ساحلی مطالعات متعدد و فراوانی در نقاط مختلف ایران و جهان انجام شده است اما در بحث زیبایی شناختی منظر طبیعی پیرامون سدها در توسعه گردشگری، کم تر پرداخته شده است. ازاین رو پژوهش حاضر ضمن بررسی این موضوع، محدوده سد سفیدرود منجیل را به عنوان منطقه ای که می توان با سرمایه گذاری در آن، موجب رونق و افزایش گردشگر شد، مطالعه کرده است.  نو بودن مطالعه حاضر در این نکته است که محقق به منظور کشف روابط بین زیبایی شناختی طبیعی و توسعه گردشگری ساحلی، ضمن مطالعه مجموعه ای وسیعی از مطالعات پیشین به تدوین دوباره متغیرهای اثرگذار بر اساس هدف این مطالعه اقدام کرده است. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش یا اثر مولفه های زیبایی شناختی منظر طبیعی پیرامون سدها در توسعه گردشگری ساحلی است.

روش شناسی:

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی  و از حیث  روش، توصیفی - تحلیلی است. به منظور جمع آوری اطلاعات، از دو روش کتابخانه ای و میدانی و برای بررسی و تعیین چهارچوب نظری-کاربردی  عوامل زیبایی شناختی منظر طبیعی پیرامون سد سفیدرود در راستای توسعه گردشگری، از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. همچنین گردآوری داده ها از طریق پرسش نامه ای با چهار متغیر مستقل (اقتصادی، اجتماعی_فرهنگی، کالبدی_عملکردی، محیطی) و یک متغیر وابسته (توسعه گردشگری ساحلی) با 24 گویه استخراج شد. بدین منظور تعیین  روایی پرسش نامه و  شاخص ها و گویه های انتخاب شده، از نظرات 6 نفر از اساتید و پژوهشگران شهرسازی و جغرافیای شهری استفاده و درنهایت پرسش نامه اصلاح و تایید شد. جامعه آماری پژوهش را اساتید و دانشجویان دکتری رشته های جغرافیا و  برنامه ریزی شهری و شهرسازی، کارشناسان و متخصصین حوزه گردشگری استان گیلان و شهر منجیل تشکیل داده که دانش کافی از گردشگری و شهر منجیل داشته اند. همچنین حجم نمونه بر مبنای نرم افزار Sample Power، تعداد 30 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. در ادامه به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ گویی به سوالات پژوهش از روش مدل سازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار اسمارت پی.ال.اس استفاده شده است.

یافته ها و بحث:

در این پژوهش باتوجه به محاسبه GOF  براساس خروجی های نرم افزار اسمارت پی.ال.اس که مقدار 641/0 را نشان داد می توان گفت مدل از برازندگی قوی برخوردار است. بنابراین در ادامه تحلیل، محقق اجازه می یابد که به بررسی و آزمون سوال های تحقیق خود بپردازد. از این رو فرضیه تحقیق در سطح اطمینان 99 درصد و سطح معناداری صفر مورد تایید قرار گرفت. به گونه ای که میان عوامل کیفیت زیبایی شناختی محیطی به عنوان متغیر مستقل و توسعه و جذب گردشگر به عنوان متغیر وابسته رابطه معنی دار وجود دارد. همچنین ضریب مسیر به دست آمده آن برابر با 881/0 و  گویای ضریب اثر بسیار قوی میان آن ها بوده است. پس می توان با اطمینان اذعان داشت که متغیر کیفیت زیبایی شناختی در همه ابعاد بررسی شده می تواند در ارتقاء گردشگری، اثرگذاری با شدت و جهت مثبت داشته باشد.

جمع بندی نهایی پژوهش حاضر به این موضوع اشاره دارد که موفقیت در دستیابی به اهداف همه جانبه، به تعامل مستمر بین عوامل کلیدی و برنامه ریزی دقیق برای توسعه و بهبود گردشگری ساحلی در شهر منجیل وابسته است. بنابراین با توجه  به نتایج پژوهش، می توان اینگونه بیان نمود که موانع توسعه گردشگری در ساحل سد سفیدرود منجیل، وابسته به عناصری مانند عناصر کالبدی - عملکردی،  محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی می باشد و تا زمانی که این معضلات مرتفع نشود، گردشگری در مناطق مذکور رشد قابل توجه ای نخواهد داشت.