مطالعه رویکرد نظام های حقوقی ملی در مواجهه با محصولات تراریخته با تاکید بر حقوق ایران

 پیرامون مقررات حاکم بر محصولات تراریخته در اسناد بین المللی تحقیق های متعددی انجام شده است، اما تبیین این موضوع از منظر حقوق داخلی کشورها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. لذا، در این مقاله تلاش شد تا به بررسی نظام حقوقی حاکم بر محصولات تراریخته در حقوق ملی برخی کشورها با تاکید بر حقوق ایران پرداخته شود.

 مقاله حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است.

ملاحظات اخلاقی: 

در این مقاله، جنبه های اخلاقی مطالعه کتابخانه ای شامل اصالت متون و امانتداری در ارجاعات رعایت شده است.

 در حقوق کشورهایی نظیر آلمان، کانادا، آمریکا و استرالیا قوانین مدونی در زمینه نظارت و کنترل تولید محصولات تراریخته وضع شده است. همچنین بررسی قوانین و مقررات ایران در خصوص محصولات تراریخته نشان می دهد که رویکرد اصلی در راستای تولید، واردات، صادرات و مصرف محصولات تراریخته در چارچوب قوانین و مقررات ملی و بین المللی است. با این حال، قانون ایمنی زیستی ایران به عنوان مهم ترین قانون در خصوص این محصولات، خود دارای ایرادها و کاستی هایی است که سبب بروز تفسیرهای مختلف و به تبع آن عدم اجرای صحیح قانون شده است.

 عموم کشورها در کنترل و نظارت بر محصولات تراریخته با چالش های متعددی مواجه هستند. چالش های عمده پیش رو شامل مواردی از قبیل کنترل آزمایشگاهی پیشرفته محموله های محصولات تراریخته کشاورزی و صنایع غذایی، کنترل سلامت محصولات خصوصا غلات در سطح بازارهای مصرف، رصد اثرات نامطلوب احتمالی محصولات تراریخته در محیط زیست، ارزیابی گیاهان تراریخته ای که توسط محققین این کشورها تولید گردیده اند و چگونگی صدور مجوز در پاسخ به درخواست های تولید محصولات تراریخته و سازوکارهای نظارت بر محصولات تراریخته تولیدی می باشند. بر این اساس، توجه بیشتر و عزم بین المللی و ملی در وضع قوانین شفاف و اجرایی متضمن اولویت دهی به سلامت و محیط زیست و سپس رشد اقتصادی و کشاورزی، برای انتظام و انسجام قواعد حاکم بر محصولات تراریخته کماکان احساس می شود.