ارزیابی کارآمدی مناطق حفاظت شده در حفاظت از زیستگاه های کبک دری خزری (Tetraogallus caspius)، به عنوان یک گونه تخصصی مناطق کوهستانی مرتفع در ایران

گونه های تخصصی ساکن مناطق مرتفع کوهستانی، در مقایسه با گونه های ساکن مناطق کم ارتفاع، با تهدیدهای بیشتری به واسطه تخریب یا تکه تکه شدن زیستگاه و تغییرات اقلیمی مواجه هستند. کبک دری خزری، از گونه های دارای آشیان بوم شناختی تخصصی و شاخص مناطق کوهستانی مرتفع است. علیرغم حساسیت بالای این گونه به تغییرات زیستگاهی و نقش آن به عنوان یک گونه چتر و یا پرچم در مناطق کوهستانی، اطلاعات اندکی در زمینه بوم شناسی این گونه وجود دارد. در پژوهش حاضر، با استفاده از 262 داده حضور و 10 متغیر محیطی و انسانی و در چهارچوب یک رویکرد تلفیقی حاصل از پنج الگوریتم مدلسازی، پراکنش جغرافیایی این پرنده در ایران پیش بینی شد. بر اساس مدل تلفیقی، در حدود 96527/4 کیلومتر مربع (حدود 5/8 درصد) از گستره کشور به عنوان زیستگاه مطلوب کبک دری شناسایی شد. متغیرهای ناهمواری سطح زمین (30/02 درصد)، میانگین دمای سالیانه (29/61 درصد)، ارتفاع (18/57 درصد)، و شاخص هم دمایی (14/14 درصد) بیشترین مشارکت را در مدل سازی داشتند. به ترتیب، حدود 16/04 و 23/13 درصد از گستره زیستگاه های مطلوب با مناطق شکار ممنوع و مناطق حفاظت شده هم پوشی داشت. پیشنهاد می شود اقدامات حفاظتی کارآمد، با تمرکز بر تهدیدهای احتمالی ناشی از فعالیت های انسانی از جمله توسعه زیرساخت های گردشگری، احداث جاده ها، چرای بی رویه و شکار غیرقانونی، انجام شود.