بررسی عوامل موثر بر یکپارچه سازی اراضی زعفران در روستاهای قاینات (با رهیافت لاجیت ترتیبی تعمیم یافته)

زعفران یکی ازمحصولات  استراتژیک بخش کشاورزی در استان خراسان جنوبی است که رتبه دوم تولید در کشور را داراست و جایگاه ویژه ای در صادرات غیر نفتی کشور دارد اما متاسفانه پراکندگی اراضی زعفران در مناطق روستایی و وجود واحدهای خرده مالکی در روستاها ضمن افزایش هزینه ها و کاهش تولید محصول، بکارگیری تکنولوژی نوین و اجرای طرح های آبیاری مدرن را با مشکل مواجه ساخته است و میزان سود، بهره وری و بازدهی تولید زعفران کاران مناطق روستایی را کاهش داده به طوری که در سال های اخیر بسیاری زعفران کاران اراضی زعفران را به تدریج به کشت سایر محصولات اختصاص داده اند. استراتژی یکپارچه سازی اراضی دارای اهمیت فراوان از لحاظ اقتصادی و کشاورزی می باشد. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر یکپارچه سازی اراضی توسط زعفران کاران قاینات در مناطق روستایی استان خراسان جنوبی می باشد. در این پژوهش با استفاده از نمونه گیری تصادفی در سال 1400 از 12850 بهره بردار در منطقه قاینات 120 زعفران کار(با سطح معنی داری 1درصد) انتخاب شده است. در پرسشنامه تکمیل شده، اراضی از لحاظ اندازه به سه سطح مزارع کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس تقسیم بندی شد. نتایج نشان داد که اثرات نهایی متغیرهای تعداد افراد خانوار، فناوری و ابزار جدید، دانش روش های نوین تولید، وجود ریسک و مخاطره در تولید و تولید محصول بر یکپارچه سازی اراضی زعفران کاران در دو سطح اراضی متوسط و بزرگ موثر بوده است. در اراضی سطح 2 با مقیاس متوسط (بین 3 تا 5 هکتار) متغیرهای تولید محصول، فناوری و ابزار جدید و دانش روش های نوین تولید زعفران بر استفاده از اراضی متوسط مقیاس به ترتیب دارای تاثیر منفی، منفی و مثبت معنادار بوده است و همچنین در اراضی سطح 3 (بزرگ مقیاس)، تاثیر دو متغیر تعداد افراد خانوار و وجود ریسک و مخاطره در تولید زعفران بر یکپارچه سازی اراضی روستایی و استفاده از اراضی بزرگ مقیاس منفی و معنادار بوده و سه متغیر تولید محصول زعفران در هکتار، فناوری و ابزار جدید و دانش روش های نوین تولید زعفران به ترتیب با اندازه 003/0، 16/0 و 06/0 اثر مثبت و معناداری بر یکپارچه سازی اراضی روستایی و یا استفاده از اراضی بزرگ مقیاس می گذارد. بنابراین با افزایش تولید محصول زعفران در هکتار، فناوری و ابزار جدید و دانش روش های نوین تولید شرایط برای یکپارچه سازی اراضی روستایی و استفاده از اراضی بزرگ مقیاس بهتر فراهم می گردد. بنابراین پیشنهاد می شود که با آگاهی و اطلاع رسانی زعفران کاران به فناوری و ابزار جدید و همچنین با آموزش و کسب دانش تخصصی بیشتر در زمینه تولید زعفران، کشاورزان تمایل بیشتری به یکپارچه سازی اراضی در مناطق روستایی داشته باشند.