واکاوی حساسیت تراز سفره آب زیرزمینی دشت ارومیه

توزیع ناهمگون و نابهنگام زمانی و مکانی بارش ها و جریانات آب سطحی، موجب تبدیل سفره های آب زیرزمینی به منابع ضروری کشور شده است. در سال های اخیر با افزایش تقاضای آب و عدم تامین بخش قابل ملاحظه ای از آن توسط منابع آب سطحی، استحصال مجاز و غیر مجاز منابع آب زیرزمینی بسیار مورد توجه قرارگرفته؛ به طوری که در کل کشور سطح سفره های زیرزمینی با افت شدید مواجه شده است. در پژوهش حاضر میزان تاثیر سه عامل بارش، جمعیت و تورم بر افت آبخوان دشت ارومیه مورد بررسی قرارگرفته است. برای انجام این کار، بین داده های افت سالانه سطح سفره آب زیرزمینی در 38 سال از 1360 تا 1398 با سه متغیر بارش، جمعیت و شاخص تورم سال قبل رگرسیون خطی چند متغیره برقرارشد. ضریب تعیین تعدیل شده رگرسیون بیش از 0.85 بود. با توجه به ضرایب بتای استاندارد، اولویت میزان تاثیر متغیرهای مورد بررسی بر افت آبخوان عبارت از جمعیت 0.514 افزایشی، تورم 0.434 افزایشی و بارش 0.241- کاهشی بود. همچنین برای شبیه سازی معادلات، از شبکه های عصبی مصنوعی تابع پایه شعاعی RBF:3-5-1 دارای سه لایه با 3، 5 و 1 نرون به ترتیب در لایه ورودی، لایه پنهان میانی و لایه خروجی و پرسپترون سه لایه MLP:3-5-1 و چهار لایه MLP:3-2-2-1 بهره گیری شد؛ و نتایج تائید کننده یافته های رگرسیون بود. به عبارت دیگر بر اساس نتایج این پژوهش تاثیر تغییرات اقلیمی به ویژه بارندگی کمتر از سیاست ها و شرایط اجتماعی- اقتصادی بوده است. ضمنا با مقایسه مدل های شبیه سازی مذکور، بهترین برآورد مربوط به شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون سه لایه MLP:3-5-1 می باشد.