تبارشناسی واژگانی و تحلیل ناهمگونی کاربست «انتظار الفرج» در منابع فریقین

روایت هایی که ترکیب «انتظار الفرج» در آن ها آمده است، در مفهوم ظاهری خود، چشمداشت رفع گرفتاری ها و گشایش را القا می کنند. این ترکیب با ناهمگونی هایی، هم در فضای فکری شیعه و هم در منابع روایی و تفسیری اهل سنت مورد استناد قرار گرفته است. این مقاله در قالب پاسخ به این پرسش ساماندهی شده است که ترکیب یادشده چگونه در دو فضای فکری و منابع روایی و تفسیری شیعه و اهل سنت، ناهمگون مورد استفاده قرار گرفته است. این تعبیر، در میان شیعیان در حوزه مباحث مهدویت وارد شده و در میان اهل سنت با وجود باور بیش تر گروه های فکری آنان به موضوع مهدویت، به ادبیات مهدویت آن ها راه نیافته است. مقاله پیش رو با رویکرد مذکور سامان یافته، بر آن است تا با بازنمایی روایات در دست، این دو جریان را در نگاه قرار داده، گستره مفهومی و کاربست هر یک را در مباحث فریقین بررسی کند. تا این که در پس این بررسی ها و تحلیل های حدیثی، روشن شود که این ترکیب، در گذر زمان و در منابع فریقین دو کاربست ناهمگون داشته است. شیعه بر اساس مبانی باورمندی خود به مهدویت و مهدی موعود، عالی ترین مصداق انتظار فرج را، انتظار ظهور مهدی موعود؟عج؟ دانسته و بر آن تاکید کرده است؛ در حالی که اهل سنت فقط از آن، امید به گشایش سختی ها و گرفتاری ها را در نظر گرفته است.