ارزیابی تغییرات مکانی- زمانی کاربری/ پوشش زمین و شوری خاک و تاثیر آن بر مدیریت مناطق خشک (مطالعه موردی: بخشی از حوضه سیستان، جنوب شرقی ایران)

اثرات منفی شوری خاک بر محیط های طبیعی و انسانی این پدیده را به یکی از تهدیدات جدی در مدیریت پایدار مناطق خشک و نیمه خشک تبدیل کرده است. بنابراین، در مطالعه حاضر تغییرات مکانی- زمانی شوری خاک و تغییرات کاربری/ پوشش زمین در بخشی از حوضه سیستان واقع در مناطق خشک جنوب شرقی ایران که در سال های اخیر در معرض پدیده شوری خاک قرار گرفته است مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه با استفاده از اندازه گیری های حاصل از نمونه برداری های زمینی و ابزارهایی نظیر سنجش از دور (RS) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه های کاربری/ پوشش زمین و شوری خاک برای سال های 1989 و 2019 تهیه شد. بر اساس نتایج، میزان میانگین نرمال شده شوری خاک در سال 1989 برابر 322/0 بوده و در سال 2019 این میزان با رشد حدود 188/0 به 52/0رسیده است. همچنین، نتایج حاصل از مقایسه روند افزایش شوری و تغییرات کاربری/ پوشش زمین در منطقه نشان می دهد که این دو عامل متقابلا تاثیر به سزایی بر یکدیگر دارند. از سوی دیگر، تبدیل کاربری/ پوشش زمین از کاربری های کشاورزی آبی و بسترهای آبی به کاربری های مناطق بایر، کشاورزی دیم و مناطق انسان ساخت موجب کاهش پوشش گیاهی و مناطق آبی در منطقه شده که به دلیل ایجاد فرسایش حاصل از بادهای 120 روزه و نشست ذرات نمک در کل منطقه موجب افزایش شوری خاک می شود. اگرچه احداث چاه نیمه ها در این منطقه، اندکی از مشکلات محیط زیستی آن کاسته است. با این حال، بر طبق نتایج، این چاه نیمه ها نتوانسته اند اثرات منفی حاصل از تخریب زیستگاه ها و نیز خشکی بخشی از دریاچه هامون و رودخانه هیرمند را به طور کامل جبران کنند.