بررسی تاثیر متغیرهای اقلیمی بر رانت اقتصادی بخش کشاورزی ایران (مطالعه جو آبی)

اهمیت بخش کشاورزی در تامین امنیت غذایی از یک طرف و سهم بالای بخش کشاورزی از آثار تغییر اقلیم از طرف دیگر، اهمیت بررسی تاثیر تغییرات اقلیم بر بخش کشاورزی را دوچندان می کند. از این رو مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر متغیرهای اقلیمی بر رانت اقتصادی بخش کشاورزی ایران انجام شد. بدین منظور آمار و اطلاعات از سازمان هواشناسی کشور و اطلاعات هزینه-تولید جهاد کشاورزی برای دوره 1397-1379 استخراج شد. جهت تحقق هدف تحقیق با استفاده از روش داده های تلفیقی و مدل اثرات تصادفی، تاثیر متغیرهای اقلیمی شامل دما، بارش، مجذور دما، مجذور بارش، اثر متقابل دما و بارش بر رانت جو بررسی شد. نتایج نشان می دهد پس از محاسبه ارزش آینده رانت، روند تغییرات رانت جو آبی در برخی استان ها مثبت و در برخی منفی است. همچنین، متغیر بارش اثر مثبت و معنی دار و متغیرهای مجذور بارش و اثر متقابل دما-بارش اثر منفی و معنی داری بر رانت جو آبی استان های تولیدکننده دارند. در واقع با افزایش بارش ابتدا رانت افزایش می یابد به نقطه بیشینه می رسد و پس از آن کاهش می یابد. همچنین افزایش همزمان دما و بارش منجر به کاهش رانت اقتصادی خواهد شد. به طور کلی با در نظر گرفتن سناریوهای تغییر اقلیم افزایش دما رانت اقتصادی بخش کشاورزی کاهش خواهد یافت و این کاهش با افزایش بدبینی سناریوها افزایش می یابد. به طور کلی اگرچه کشت محصولات آبی ناشی از تغییر اقلیم با آبیاری جبران می شود اما در نهایت رانت اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.