تعیین صفات موثر در عملکرد ارقام و لاین های امیدبخش سویا تحت تنش خشکی با استفاده از روش های چندمتغیره

تنش خشکی یک محدودیت بزرگ در تولید و عملکرد پایدار گیاهان زراعی از جمله سویا بوده و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به کم آبی می تواند یک راهکار ارزشمند در مقابله با این معضل باشد.

آزمایش بصورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1399 در شهرستان اهر اجرا شد. تیمارها شامل سطوح قطع آبیاری (1-بدون تنش 2- تنش بعد از گلدهی 3- تنش بعد از نیام دهی) به عنوان عامل اصلی و تعداد 10 ژنوتیپ سویا به عنوان عامل فرعی در چهار تکرار اجرا شد.

با افزایش تنش از مرحله گلدهی به مرحله نیام دهی عملکرد و اجزای عملکرد به دلیل افرایش مدت زمان اعمال تنش کاهش داشتند و نسبت به شرایط بدون تنش کاهش نشان دادند. تیمار بدون تنش (نرمال) نسبت به تیمار تنش بعد از نیام دهی 75/11 درصد عملکرد بیشتری داشت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین عملکرد دانه لاین آرین و رقم DPX به عنوان ارقام برتر و لاین های کوثر، پارسا و صبا به عنوان لاین های ضعیف انتخاب شدند. در شرایط نرمال صفت تعداد نیام بارور وارد مدل شد، در شرایط تنش بعد از گلدهی صفت تعداد نیام در بوته وارد مدل شد و در شرایط تنش بعد از نیام دهی صفات عملکرد کاه و کلش و وزن دانه در هر نیام وارد مدل شدند و اولین متغیر وارد شده به مدل در این سطح از تنش عملکرد کاه و کلش بود که به تنهایی 87/0 تغییرات را توجیه می کرد و سپس متغیر وزن دانه در هر نیام وارد مدل گردید.