تحلیل فضایی و استخراج روند جزایر حرارتی شهری کلان شهرهای عمده ایران در فصل تابستان

اثر محیط های شهری روی هوا سپهر و لایه مرزی مناطق شهری بیشتر به شکل جزیره حرارتی ظاهر می شود. جزیره حرارتی شهری به دلیل آشفتگی قابل توجهی از شارهای انرژی، رطوبت و واداشت های تابشی یک محیط حرارتی مصنوعی را به وجود می آورد که سلامت ساکنان شهری، منابع آب، زیرساخت های شهری، آلاینده های جوی و آسایش اجتماعی را با چالش هایی روبرو کرده است. علاوه بر این، باعث تشدید امواج گرمای و ایجاد تاثیر منفی بر امید به زندگی می شود. هدف از این تحقیق، تحلیل فضایی و استخراج روند جزایر حرارتی شهری کلان شهرهای ایران در فصل تابستان است.

در این پژوهش ابتدا 5 کلان شهر ایران شامل تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و کرج انتخاب شد. سپس از تصاویر ماهواره ای سال های 2003 تا 2018 لندست 7 و 8 برای بازیابی دمای سطح زمین، (LST) و برای تحلیل فضایی از آماره گیتس اورد جی و در نهایت جهت تحلیل روند از روش من کندال استفاده شد.

نتایج و بحث: 

نتایج نشان داد میانگین LST در مناطق ساخته شده در محدوده شهر بیش تر از میانگین LST در مناطق غیرشهری اطراف و حتی بعضا خود شهر است و قوی ترین (SUHI) در مناطقی همانند سطوح آسفالتی باندهای فرودگاهی، پارکینگ ها و سقف های گالوانیزه رخ می دهد. شدت (SHUI) در تمامی کلان شهرها در مرکز شهر بالاتر از سایر مناطق نیست. نتایج روندیابی با استفاده از روش من کندال نشان داد، دمای سطح زمین در هر پنج کلان شهر ایران غیر از اصفهان روند افزایشی دارد، همچنین در مورد توزیع فضایی دمای سطح در 5 کلان شهر ایران مشخص شد که بین تراکم ساختمان و دمای سطح رابطه معکوس وجود دارد.

دمای سطح زمین در تمام کلان شهرهای موردمطالعه روند افزایشی دارد. شیب روند نیز برای کلان شهرهای موردمطالعه بالاتر از یک 1 درجه سلسیوس است که شدت روند در شهر کرج بیش تر از سایر کلان شهرهای موردمطالعه بود. کمینه شیب روند دمای سطح زمین در اصفهان و بیشینه آن در کرج محاسبه گردید.  در مطالعات بعدی پیشنهاد می شود شهرهای بیشتری موردمطالعه قرار گیرند تا برنامه ریزی های بهتری برای توسعه دیگر شهرها انجام شود.