تاثیر اسانس فرموله شده بذر زنیان Trachyspermum ammi (L.) بر برخی ویژگی های زیستی و فیزیولوژیک کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera Hüb.

استفاده بی رویه از آفت کش های شیمیایی کارایی آن ها را به عنوان روش کنترل موثر کاهش داده است. آفت کش های با منشا گیاهی با توجه به امنیت نسبی بالا نسبت به پستانداران، جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی هستند. هدف کلی این پژوهش بررسی اثرات زیستی و فیزیولوژیکی اسانس فرموله شده گیاه زنیان Trachyspermum ammi (L.)  بر لاروهای کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera Hüb بود. اسانس زنیان با استفاده از توئین 20 به صورت امولسیون فرموله شد. آنالیز شیمیایی اسانس زنیان مشخص کرد که سه ترکیب ترپینن (4/14%)، سیمن (5/18%) و تیمول (61%) به عنوان ترکیبات عمده بود. نتایج دورکنندگی نشان داد به طور متوسط در زمان های مختلف 61 الی 76 درصد دورکنندگی وجود دارد. در خصوص اثرات تدخینی، غلظت های500 و 250 میکرولیتر بر لیتر به هترتیب موجب مرگ 100 و 66/81 درصد لاروها شد. مقدار LC50 اثر تدخینی، 73/82 میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. طول دوره رشدی لاروی در تیمارها به طور معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت (9 و 7 روز در غلظت های 25 و 5/12در هزار). درصد تبدیل شدن به شفیره، ظهور حشرات کامل بخصوص در غلظت های بالا به طور معنی داری کاهش نشان داد. در غلظت 50 درهزار هیچ شفیره و حشره کاملی ظاهر نشد. آنزیم استیل کولین استراز کرم غوزه پنبه کمتر از 20 درصد در غلظت 50 در هزار مهار شد. در غلظت 50 درهزار30 درصد فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز و 89 درصد فعالیت پروتئاز مهار شد. با توجه به اثرات زیستی و فیزیولوژیکی اسانس زنیان، می توان با مطالعات گلخانه ای و مزرعه ای، از آن در مدیریت تلفیقی کرم غوزه پنبه استفاده کرد.