عوامل مرتبط با انگیزه فرزندآوری در زوجین متاهل استان مازندران با استفاده از مدل رگرسیونی آمیخته

در سال های اخیر کاهش نرخ باروری در کشور از جمله استان مازندران رخ داده است. کاهش رشد جمعیت منجر به تغییرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کاهش توان سیاسی و نظامی کشور می شود، لذا این مطالعه با هدف تحلیل مدل رگرسیونی آمیخته از عوامل مرتبط با انگیزه فرزندآوری در زوجین متاهل استان مازندران، انجام پذیرفت.

این مطالعه مقطعی-تحلیلی، در چهار شهر استان مازندران در فاصله زمانی مهر 1401 تا اسفند همان سال بر روی 468 زوج (936 نفر) تحت پوشش مراکز بهداشتی به روش نمونه گیری چند مرحله ای انجام شد. گردآوری داده ها با پرسشنامه های جمعیتی- اجتماعی، پرسشنامه انگیزه های فرزندآوری نقیبی و همکاران و پرسشنامه کوتاه شده شخصیت نئو رامستد و جان انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. سطح معنی داری در کلیه آزمون ها 05/0 در نظر گرفته شد. در توصیف متغیرهای کیفی از شاخص های آماری تعداد و درصد، و برای متغیرهای کمی از میانگین و انحراف معیار استفاده شد. جهت بررسی تاثیر همه عوامل بر روی انگیزه فرزندآوری زوجین با توجه به این که مطالعه به صورت زوجی می باشد، از مدل رگرسیون خطی آمیخته به روش پسرو استفاده شد.

در این مطالعه میزان پاسخ دهی 2/93 درصد بود و آنالیز نهایی بر روی اطلاعات حاصل از 468 زوج انجام شد. میانگین و انحراف معیار سن زنان و مردان بترتیب 6/76 ± 35/64 و8/29±39/75 و طول مدت ازدواج 7/81±12/85بوده است. در این مطالعه 261 (55/8 درصد) از زنان خانه دار، 167 (35/7 درصد) از مردان کارمند، 329 (71/3درصد) از زنان دارای سابقه سزارین، 54 (11/5 درصد) از زوجین بدون فرزند و 372 (5/79 درصد) از زوجین ساکن شهر بودند. میانگین نمره انگیزه فرزندآوری زنان و مردان به ترتیب 9/36±60/82 و 8/29±60/58 بوده است. براساس ضریب رگرسیونی تطبیق داده شده، در زوجین با وضعیت اقتصادی اجتماعی مطلوب (0/001P<، 4/89-=β) و تا حدی مطلوب (p<0/001،2/29-=β) نسبت به افراد با وضع اقتصادی اجتماعی نامطلوب انگیزه کم تری برای فرزندآوری داشته اند. همچنین افراد با ویژگی شخصیتی برونگرا (001/0P<، 50/0-=β) نسبت به افراد با سایر ویژگی های شخصیتی انگیزه کم تری برای فرزندآوری داشته اند. نتایج نشان داد که با افزایش طول سال های زندگی مشترک، از انگیزه فرزندآوری زوجین کاسته می شود (0/001P<، 0/11-=β). در حالی که زوجینی که ابراز نموده بودند که خواستارتعداد فرزند بیش تری هستند (0/001P<،14/63=β) و نیز ترجیح به فرزند پسر داشته اند (0/05P<، 1/41=β) انگیزه بیش تری برای فرزند آوری داشتند. در این مطالعه بین نمره انگیزه فرزند آوری زوجین شهری و روستایی اختلاف معنی دار آماری وجود نداشت.

در این مطالعه نشان داده شد که عوامل فردی اجتماعی از جمله وضعیت اقتصادی اجتماعی، طول مدت ازدواج و ویژگی شخصیتی بر انگیزه فرزندآوری تاثیر می گذارد، به طوری که در زوجین برونگرا، دارای وضعیت اقتصادی اجتماعی مطلوب و با افزایش سال های ازدواج انگیزه فرزندآوری کاهش می یابد. لذا سیاستگذاران و برنامه ریزان بهداشتی باید توجه بیش تری به زوجین برونگرا در سال های اول زندگی مشترک داشته باشند.