فهم نظریه های دولت در فقه سیاسی مشروطه بر مبنای هرمنوتیک کوئنتین اسکینر (بررسی موردی آراء نائینی ونوری)

همگام با تحولات عصر مشروطه خواهی و جدال قدیم و جدید در ایران، فقه سیاسی و نظریه پردازی شیعه در باب دولت نیز متحول شد. در این عصر دو مکتب و سنت فکری و فقهی ایران و نجف، به طرح دیدگاه ها و مواضع سیاسی و فقهی خود در ارتباط با قدرت سیاسی و دولت پرداختند.نظریه سلطنت مشروطه با محوریت فقهایی چون محمد حسین نائینی و با الهام گیری از مفاهیم نوآئین مشروطیت تولید شد. در مقابل، نظریه سلطنت مشروعه با طلایه داری علمایی چون شیخ فضل الله نوری به بازسازی و تحکیم میراث قدمایی شیعه خصوصا متخذ از نظریه پردازی های عصر صفوی همت گماشت. در این مقاله از شکل گیری و تولید این نظریه ها پرسش خواهد شد و این که چگونه می توان خوانشی معنا دار از فضای معنایی این دو نظریه ارائه داد. به چه دلیل دو فقیه شیعه در یک عصر و بهره مند از منابع استنباط واحد، به نتایج و نظرات دوگانه ضد هم می رسند؟با استفاده از الگوی روش شناختی کوئنتین اسکینردر صدد فهم و رمز گشایی از معنای نهفته در پس آراء این دو فقیه خواهیم بود. بر اساس هرمنوتیک اسکینر، نظریات، تحت تاثیر«بسترها و زمینه ها» شکل می گیرد. در این مقاله، چارچوب روشی اسکینر در فهم نظریه سلطنت مشروطه و سلطنت مشروعه و نزد نمایندگان برجسته این دو دیدگاه یعنی محمد حسین نائینی و شیخ فضل الله نوری به بحث گذاشته خواهد شد. به این منظور زمینه های دوگانه زبانی، فکری و عملی، محیطی این دو فقیه بازسازی می شود.