پایش معیارهای حیاتی جمعیت بز مرخز در زیستگاه آن

این پژوهش به منظور بررسی وضعیت موجود و ارزیابی مخاطرات جمعیت بز مرخز در زیستگاه آن انجام شد. به همین منظور، داده های سرشماری، پراکنش جمعیت و فراسنجه های زیستی برای بررسی سه معیار جغرافیایی، جمعیتی و ژنتیکی در چهار سیستم ارزیابی در خطر بودن سازمان خوارو بار جهانی (FAO)، اتحادیه اروپا (EU)، انجمن تولیدات دامی اروپا (EAAP) و تشکیلات خصوصی (NGO) جمع آوری شدند. دینامیک جمعیت درگذشته نیز به منظور بررسی تغییرات ژنتیکی با استفاده از نسخه دهم برنامه نرم افزاری Vortex شبیه سازی گردید. بر اساس آخرین سرشماری انجام شده، 1297 راس بز مرخز در زیستگاه اصلی (50%)، سایر مناطق (7%) و ایستگاه ها (43%) پراکنده شده بودند. محدوده پرورش بزمرخز در کشور و زیستگاه اصلی آن به مقدار قابل توجهی در چند سال اخیر کاهش یافته و 88% از جمعیت بز مرخز در زیستگاه های طبیعی، در دایره ای به شعاع کمتر از شش کیلومتر در آرمرده بانه متمرکز شده بودند. کاهش جمعیت ومولدین نر و ماده در زیستگاه طبیعی بز مرخز موجب کاهش اندازه موثر جمعیت و افزایش میزان همخونی در طی سال های متوالی شده است. همخونی در آخرین سال بررسی 1049/0 و نرخ آن (∆F) ازسال 1393 به بعد به بیش از 5/0% در هر نسل رسیده بود. نتایج این بررسی نشان داد که بر اساس تمامی سیستم های ارزیابی و معیارهای جمعیتی، جغرافیایی و ژنتیکی، این نژاد در زیستگاه خود در معرض خطر از بین رفتن بوده و حداقل بر اساس معیارهای دو سیستم ارزیابی در وضعیت بحرانی قرار دارد.